جواد هادیان - استادیار علوم باغبانی - فیزیولوژی و اصلاح گیاهان دارویی
فرزاد نجفی - استادیار، اکولوژی کشاورزی
محمد حسین میرجلیلی - شرکت داروسازی خرمان
علی صالح نیا - پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی دانشگاه شهید بهشتی

مطالعات اولیه نشان داد که گونه های اندمیک مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad) و رشینگری (S. rechingeri Jamzad) منابع غنی کارواکرول و رزمارنیک اسید هستند که از اهمیت روز افزون در صنایع دارویی و غذایی برخوردارند بنابراین اهلی کردن و اصلاح آنها برای تولید در سیستم کشاورزی آغاز شد. مطالعه این گیاهان در رویشگاه های طبیعی نشان داد که هر دو گونه دارای تیپ رشد و زیتوده مناسب برای کشت و تولید می باشند. به علاوه هر دو گونه به خوبی به شرایط خشک و خاک های آهکی سازگار شده اند. بررسی تنوع فیتوشیمایی و مرفولوژیکی نشان داد که بیشترین تنوع در درون رویشگاه ها وجود دارد و مناطق گرم و خشک تر بازده اسانس بالاتری دارند . از تمام رویشگاه گیاهان جمع آوری و در یک کلکسیون کشت شدند. ارزیابی بیش از 1200 ژنوتیپ نشان داد که بازده اسانس بین 0/5 تا 8/5 درصد و وزن خشک بوته بین 82 تا 480 گرم متنوع است. 200 ژنوتیپ برتر در سال بعد نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند انتساب برخی از ژنوتیپ ها به هر یک از دو گونه مورد مطالعه از طریق خصوصیات مرفولوژیکی مشکل بود. بنابراین مطالعه مولکولی جهت تعیین هویت این ژنوتیپ ها و نیز تعیین روابط دو گونه در حال انجام می باشد روش های تکثیر رویشی (قلمه و کشت بافت) بهینه سازی شد و در ادامه تعدادی از ژنوتیپ های برتر با این روش ها تکثیر شدند . همچنین مطالعاتی در جهت تعیین سیستم باروری ، توارث صفات و قابلیت ترکیب پذیری در حال انجام می باشد روش انتخاب دوره ای جهت رسیدن به رقم بذری مناسب آغاز شده است همچنین کشت بساک جهت تولید لاین های دابل هاپلویید خالص آغاز شده است. روی برخی از کلون های برتر مطالعات اولیه جهت بهینه سازی شرایط محیطی تولید از جمله نیاز آبی، تاثیر کودهای شیمیایی ، آلی، تلفیقی و بیولوژیک و نیز تراکم کشت در حال انجام می باشد.

مرزه خوزستانی، مرزه رشینگری، اهلی کردن، سرزمین های کم بهره، ترکیبات فنلی