انور شلماشی - دکتری شیمی آلی عضو هیئت علمی پژوهشکده فناوری های شیمیایی
فاطمه امانی - فوق لیسانس شیمی آلی همکار طرح پژوهشکده فناوری های شیمیایی

زیره سبز (Cuminum Cyminum) از خانواده Apiaceae است دانه های زیره سبز به لحاظ ترکیبات موجود در انها دارای خواص دارویی فراوانی هستند دانه های زیره حاوی 2/5 تا 4/5 درصد ترکیبات اسانسی و ده درصد روغن و پروتئین است زیره همچنین حاوی مقادیر کمی از آلفا پینن، بتا پینن، فلاندرن، کیومینیک الکل، کیومین آلدهید هیدرات، هیدروکیومین و ترپن ها و به طور عمده موتورپن ها و سسکویی ترپن ها هستند در طب سنتی از زیره به عنوان ضد التهاب ، ادرار آور، ضد نفخ ، ضد اسپاسم، درمان سوء هاضمه، یرقان، اسهال، دل درد استفاده می شود در بررسی حاضر از تکنیک اولتراسوند برای عصاره کیری از دانه های زیره سبز استفاده شد و به بررسی پارامترهای موثر در استخراج شامل زمان، دما، حجم و نوع حلال، اندازه ذرات ، امپیلتوت و سیکل امواج فراصوت پرداخته شد و نتایج با استخراج به شیوه سنتی سوکسوله مورد مقایسه قرار گرفت. میزان بازدهی استخراج با تکنیک اولتراسوند در شرایط بهینه (زمان 70 دقیقه، دمای 40 درجه سانتی گراد ، اندازه ذرات 0/5 میلی متر و حجم حلال 125 میلی لیتر ، امپلیتوت 40 و سیکل 0/4) با استفاده از هگزان به عنوان حلال 9/74 درصد وزنی به دست آمد که بسیار نزدیک به بازدهی به دست امده با سوکسوله (10/12 درصد وزنی) در مدت زمان ده ساعت بود در مورد نوع حلال بررسی نشان داد که میزان یازدهی استخراج در شرایط بهینه به دست آمده با استفاده از تکنیک اولتراسوند با استفاده از متانول به عنوان حلال که مقدار 11/31 درصد وزنی به دست آمد از بازدهی به دست آمده با اتانول (10/02 درصد وزنی) و هگزان (9/74 درصد وزنی)بیشتر است به این ترتیب نتایج این بررسی نشان داد که تکنیک اولتراسوند با کاهش قابل ملاحظه در دما و زمان روش مناسبی برای استخراج از دانه های زیره است.

زیره سبز، استخراج، تکنیک اولتراسوند