پویان بیگلری - دانشجوی بورسیه دکتری دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی، ایران
فرشته غلامی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی، ایران
زهرا رحیم پور - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی، ایران
محمد فلاحتی فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی، ایران

در این مقاله سعی بر آن شده که به بررسی حقوق شهروندی متهم و بزه دیده در قانون آیین دادرسی کیفری جدید پرداخته شود و حقوق متهم به عنوان فردی که بر اساس اصل برائت هنوز مجرمیت او ثابت نشده و حقوق بزه دیده و جامعه به عنوان فردی که از بزه زیان دیده بررسی شود. در آیین دادرسی جدید مقنن هر چه بیشتر به حفظ حقوق شهروندی متهم، بزه دیده و جامعه توجه کرده و با تاکید بر دادرسی های عادلانه مقرر در اعلامیه ی جهانی حقوق بشر، میثاق های بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و قوانین مربوطه به حقوق شهروندی سعی کرده بیش از پیش به حفظ حقوق متهم و بزه دیده بپردازد. قانون آیین دادرسی کیفری در هر کشوری از قوانین مهم و پایه ای و شالوده نظام عدالت کیفری است زیرا تضمین کننده عدالت در جامعه است که باید حقوق همه افراد را نه به عنوان متهم یا بزه دیده بلکه باید به عنوان یک شهروند تامین کند. قانون جدید دستاوردها و رویکردهای جدیدی را برای نخستین بار در نظام کیفری ایران مطرح کرده که بیشتر این نگرش ها در حیطه حقوق متهم و بزه دیده و در نهایت جامعه است که به نزدیک شدن هر چه بیشتر به اصل احترام به حقوق و آزادی های اساسی بشری که یکی از قواعد مهم در حقوق بین المللی خصوصی و حقوق بشر است کمک می کند. نمونه ای از این دستاوردها عبارتند از: امکان حضور وکیل در تحقیقات مقدماتی برای متهم، پیش بینی امکان مطالبه خسارت معنوی برای بزه دیده، پیش بینی اصل سکوت برای متهم و جلوگیری از اجبار و اکراه توسط ضابطان برای گرفتن اعتراف از متهم ... به طور کلی ق.آ.د.ک جدید مبتنی بر حمایت جامعه، بزه دیده و حقوق دفاعی متهم تدوین شده و در ابتدای قانون به اصول دادرسی عادلانه پرداخته است.

حقوق شهروندی ، متهم ، بزه دیده ، عدالت کیفری