عفت پراور - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه عاوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
افشین سلطانی - استاد، عضو هییت علمی گروه زراعت دانشگاه عاوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ابراهیم زینلی - دانشیار، عضو هییت علمی گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
فرشید قادری فر - استادیار، عضو هییت علمی گروه زراعت دانشگاه عاوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

سطح زیرکشت سویا در دنیا حدود 102 میلیون هکتار و متوسط عملکرد آن 2/5 تن در هکتار است. بیش ترین سهم تولید در بین دانه های روغنی ( 53 درصد ) مربوط به سویا است. براساس آمار وزرات جهاد کشاورزی ( 2010 ) استان گلستان با84000 هکتار کشت سالانه سویا (65 درصد کل کشور) بیش ترین سهم در کشت و تولید این محصول را دارد. میزان تولید سویا در کشور سالانه حدود 207000 تن است که حدود 63 درصد آن تنها در استان گلستان تولید می شود. به منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف مالچ کلش گندم بر عملکرد و مصرف آب سویا آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1395طراحی و اجرا شد. تیمارها شامل پنج سطح کلش گندم به مقدار 0.75، 1.5، 2.25، 3، 3.75 تن در هکتار و تیمار 0 (عدم وجود مالچ کلش گندم برسطح خاک) بود که این مقادیر برای مساحت کرت محاسبه شده و در سطح کرت به طور یکنواخت پخش شد. اندازه گیری ها شامل ثبت مراحل فنولوژی شامل روز تا سبز شدن و روز تا رسیدگی، اندازه گیری آب خاک در زمان کاشت، در زمان برداشت، عملکرد دانه و کارآیی مصرف آب بود. نتایج این تحقیق نشان داد که وجود مالچ کلش گندم بر سطح خاک درطول فصل رشد سویا برفنولوژی، عملکرد و نیز بهره وری آب (گرم دانه تولید شده به ازای میلیمتر آب مصرفی در مترمربع) این محصول اثر معنی داری داشت. بر طبق نتایج بدست آمده با افزایش مقدار مالچ کلش گندم مراحل فنولوژی با تاخیر انجام شد و روز تا سبز شدن و رسیدگی افزایش یافت. مقدار عملکرد دانه نیز با افزایش میزان کلش گندم افزایش یافت و بیشترین عملکرد دانه در تیمار 3تن در هکتار مالچ بدست آمد. کارآیی مصرف آب نیز با افزایش مقدار مالچ کلش گندم افزایش یافت و بیشترین آن در تیمار 2/25 تن در هکتار مالچ کلش حاصل شد.

مالچ کلش گندم، عملکرد، کارآیی مصرف آب