محسن احدنژادروشتی - استادیارگروه جغرافیاوبرنامه ریزی شهری دانشگاه زنجان
رحیم غلامحسینی - کارشناس ارشدجغرافیاوبرنامه ریزی شهری دانشگاه زنجان
شاهرخ زادولی خواجه - کارشناسی ارشدجغرافیا وبرنامه ریزی شهری دانشگاه زنجان

افزایش سریع جمعیت شهرنشین و گسترش افقی شهرها در مناطق پیرامون، بسیاری از جوامع را بر آن داشته که توجه به مسکن را به عنوان یکی از اولویت های مهم برنامه های توسعه خود قرار دهند. به دنبال این پدیده، بلند مرتبه سازی و آپارتمان نشینی نیز تقریباً بعد از انقلاب صنعتی که افزایش شتابان جمعیت شهری را به دنبال داشت، مطرح گردید. در کشور ما نیز افزایش سریع جمعیت شهرها و گسترش شهرنشینی طی دهه های اخیر و افزایش تقاضا برای مسکن، از یک سو، کمبود زمین و بالا بودن قیمت آن از سوی دیگر، مردم را به سوی زندگی آپارتمانی سوق داده و می دهد. شهر تبریز به دلیل مرکزیت استان و مهاجر پذیری و بالا بودن نرخ رشد طبیعی جمعیت، طی چند دهه اخیر شاهد رشد بی سابقه جمعیت شهر نشین بوده است. افزایش سریع جمعیت شهری که حاصل آن از هم گسیختگی پیوندهای اجتماعی خانواده ها و تضعیف سنت های فرهنگی در اغلب شهرهای بزرگ کشور بوده است، موجب بروز مشکلات فراوانی در روابط اجتماعی افرادی که در مجتمع های مسکونی زندگی می کنند گردیده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی، تحلیلی و تبیینی است. یافته های پژوهش نشان می دهد تأمین مسکن برای جمعیت رو به رشد شهرها چاره ای جز توسعه روز افزون ساخت و ساز آپارتمان و گسترش آپارتمان نشینی باقی نمی گذارد. پدیده جدید آپارتمان نشینی مناسبات اجتماعی خاص خود را دارد. اولین معضلی است که فرد با آن روبه رو می شود. در این سبک زندگی « فاصله اجتماعی » افراد به جای دارا بودن فرهنگ شهروندی، عملا شهرنشینانی هستند که از زندگی (روستایی) جدا گردیده و در عین حال، با فرهنگ جدید غریبه بوده و به اصطلاح شهرگرا نشده اند؛ لذا در جریان انتقال از فرهنگی به فرهنگ جدید دچار تضاد و تناقض گشته و عملا به حاشیه فرهنگی شهر رانده شده اند. نتایج حاصل از این پژوهش نیز بیانگر آن است که آپارتمان نشینان، با شرایط سکونت در آپارتمان سازگاری لازم را نیافته و اجبار در پذیرش این نوع سکونت مغایر با فرهنگ و نگرش جامعه سنتی و نا آشنا به قوانین و فرهنگ آپارتمان نشینی محیط های آپارتمانی را به فضایی تنش زا تبدیل کرده است. رشد سریع جمعیت شهری و سایر عوامل ذکر شده، چاره ای جز توسعه عمودی شهرها در قالب مجتمع های مسکونی نمی گذارد؛ لیکن آنچه نیاز به توجه جدی دارد آموزش چگونگی برقراری تعامل متوازن میان فرهنگ بومی و فرهنگ آپارتمان نشینی به موازات توسع هی فنی در این گونه سازه هاست

آپارتمان نشینی ، فرهنگ آپارتمان نشینی ، شهرهای ایرانی - اسلامی ، تبریز