ملیکا کیوانی نژاد - کارشناس ارشدمرمت و احیای بناها وبافت های تاریخی مدرس دانشگاه آزاد اسلامی

بناهای آباد گردد خراب ز باران و از گردش آفتاب سخن حکیم فرزانه توس اگر چه سخت و غمگینانه، لیکن واقعیتی انکار ناپذیر و حتمی است اما همچنان که گردش روزگار ادامه می یابد چنگال زمانه هر روز گوشه ای از چهره آثار زیبای تاریخی را می خراشد تا در گذر ایام اثری را که روزی با عشق، قامت افراشته و سر بر آبی آسمانی می شود، تا مرز فروریختن و بر خاک سرد و خاکستری نشاندن پیش برد. اما در این میانه کسانی با دل های مشتاق و چشمانی نگران، نظاره گر تاریخ و پاسدار میراث پرارج نیاکان، به چالش زمانه می روند و به سر پنجه تجربه و دانش و با اکسیر عشق زخم های بنشسته بر تن بناهای زیبا و آثار ارزشمند تاریخ را التیام می بخشند و با کاری طاقت فرسا، میراث پر بهای معماری گذشته را از فرسایش می رهانند و در کالبد بی رمق آنها حیاتی دوباره می دمند. اساسی ترین بخش قبل از هر اقدام مرمتی تشخیص ضایعه، یا عارضه و آسیب وارده به بنا می باشد ، که می بایست در ابعاد مختلف بررسی شده و نسبت به دسته بندی آن اقدام گردد. نوع مصالح ، توزیع متناسب نیروها، مقاومت پی ها در برابر بارهای وارده، تناسب نیروهای داخلی با توجه به توانایی و مقاومت مصالح، حفاظت صحیح و کامل بنادر برابر عوامل خارجی و ... در مجموع از عوامل و شرایط لازم برای تامین ایستایی و ادامه حیات و بقای ساختمان محسوب می شود. بنابراین هنگام بررسی یک بنا، پرداختن به عوامل مخل ، ضروری است. در رابطه با بررسی آسیب ها می توان گفت: عوامل تخریب مجموعه ای از کنش ها و واکنش هایی هستند که عوامل تشکیل دهنده بنا را در مقابل نیروهای خارجی وادار به تغییر شکل می نماید. نحوه تعمیر بنا نیز بستگی به نوع این عوامل دارد. در این مقاله ابتدا بااشاره به کلیاتی در زمینه حفاظت آثار،بافتها و بناهای تاریخی اهمیت مسئله را بیان کرده و با بررسی آسیب ها و عوامل تهدید کننده ی بستر و محیط بنای مسجد جامع ساوه و شنا سایی عوارض و عدم تعادل ها ، با ارائه راه حل هایی در حفظ و مرمت مسجد کوشید

عدم تعادل ، عوارض ، آسیب شناسی ، مرمت ، مسجدجامع ساوه