کیوان اصغری - استادیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی اصفهان
فراز اکبری مبارکه - کارشناس ارشد، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی اصفهان

در این تحقیق، قابلیتهای روشهای شبیه سازی و بهینه سازی در افزایش پتانسیل بهره برداری از منابع آب سطحی وزیرزمینی مورد بررسی قرار گرفته است . منطقه دشت دهلران واقع در استان ایلام بعنوان مطالعه موردی انتخاب و با درنظر گرفتن شرایط خاص فیزیکی، هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی منطقه و همچنین محدودیتهای کیفی آبهای زیرزمینی، مدل مدیریتی ارائه شده در آن بکار گرفته شده است . دو نوع راهکار مدیریتی با استفاده از مدل بهینه سازی مورد تحلیل قرار گرفت . در راهکار اول، بنام راهک ار پتانسیل، تامین حداکثر نیاز آبی منطقه بر اساس یک الگوی کشت پیشنهادی با در نظر داشتن محدودیتهای کمی و کیفی موجود در منطقه مورد بررسی قرار گرفت . نتیجه کاربرد این راهکار، علیرغم عدم تامین کل نیاز آبی، استفاده از تمام آب جاری (با احتمال ٩٠%) در رودخانه منطقه و برداشت مجاز آب زیرزمینی بوده است . افت قابل توجه در ناحیه شمال آبخوان و تامین غیر یکنواخت نیاز آبی ماهانه در اکثر سلولها از نتایج حاصل از این راهکار میباشد. با کاهش سطح زیر کشت، و به تبع آن، کاهش نیاز آبی بر اساس نتایج راهکار اول،مقادیر بهینه نیاز آبی هر سلول در مدل مربوط به راهکار دوم استفاده گردید . در نتیجه این تغییرات دیریتی، تامین بهینه و یکنواخت آب از منابع سطحی و زیرزمینی در طول دوره بهره برداری میسر گردید و در حدود ٤٠ % از مقادیر افت در سلولهای بحرانی منطقه کاهش داده شد . کاهش سطح زیرکشت ، تغییر الگوی کشت به محصولات مقاوم تر در برابر آبهای زیرزمینی و در جهت کاهش دادن نیاز آبی و استفاده از روشهای تغذیه مصنوعی در نواحی شمالی منطقه راهکارهای پیشنهادی در جهت بهره برداری پایدار خواهند بود

مدیریت تلفیقی، شبیه سازی ، بهینه سازی، دشت دهلران