پروین صفاپور - عضو هیات علمی بخش مهندسی کامپیوتر، دانشگاه شهید باهنر کرمان
محسن صالحی - کارشناس ارشد، شرکت شهرکهای صنعتی استان کرمان

هستة مرکزی در سدهای خاکی و سنگریزه ای، وظیفه آ ببندی و نگهداری آب پشت سد را بر عهده دارد. بدلیل خاصیت نفوذناپذیری رس و فراوانی آن در طبیعت در اغلب موارد، هسته مرکزی را از جنس رس م یسازند. استفاده ازهسته بتن آسفالتی در سدهای سنگریز های، یکی از روشهائی است که توجه کارشناسان این حرفه را به خود جلب نموده است. با توجه به مشکلاتی از قبیل حجم زیاد مصالح رسی مورد نیاز برای هسته، زمان زیاد مورد نیاز برای اجرا، نیازهست ههای رسی به کنترل کیفی بسیار دقیق نظیر کنترل رطوبت و تراکم، حساسیت شدید مصالح رسی به آب و هوا و تغییر فصل، حساس بودن دان هبندی فیلر و نواحی انتقالی برای پیشگیری از شسته شدن مصالح رسی و غیره که در استفاده ازهست ههای رسی وجود دارد، ضرورت مطالعه و بررسی استفاده از هسته ای غیر رسی مطرح می شود. هست ههای بتن آسفالتی نه تنها در شرایط بد آب و هوایی و کوهستانی و نظایر اینها بعنوان انتخاب مناسب مطرحند، بلکه در شرایط مشابه م یتوانند درکنار هسته های رسی، به عنوان انتخابهای قابل بررسی رقابت نمایند.در این مقاله با توجه به کاربرد بتن آسفالتی در سدها، به ارزیابی مسئله پایداری شیروانیهای سد در قسمتهای بالادست وپایی ندست در دو حالت هستة رسی و هستة بتن آسفالتی پرداخته و نتایج بدست آمده در دو حالت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. و بعنوان مقایسه در یک مطالعه موردی در سد مخزنی تنگوئیه سیرجان اثر جایگزینی بتن آسفالتی با رس ارزیابی شده است. نتایج این مطالعه نشان م یدهد که استفاده از هسته بتن آسفالتی در مقایسه با هستة رسی ضمن تامین ضرایب اطمینان مجاز، هندسة سد را نیز بهینه نموده است.

سد خاکی، هستة بتن آسفالتی، هستة رسی، پایداری، سد مخزنی سیرجان