محمدجواد اکبرپور - کارشناسی ارشد آب، دانشکده عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران
جمشید موسوی - دانشیار گروه آب دانشکده عمران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران

روشهای تکاملی مبتنی بر جستجو مانند الگوریتم های ژنتیک (Genetic Algorithms) یا GA به عنوان یکی از روشهای حل مساله بهینه سازی بهره برداری از مخازن سدها شامل روابط غیر خطی و غیر محدب می باشند. در این مقاله یک مدل ترکیبی با استفاده از الگوریتم ژنتیک و برنامه ریزی خطی (Linear Programming) یا LP که روشی سریع و کارآمد در حل مدلهای مرتبط می باشد، توسعه داده شده است. هدف از رویکرد به این مدل ترکیبی بهره گیری از هر یک از دو روش مذکور جهت محاسبه قسمتی از پارامترهای مساله است. این کار با انتخاب یکی از متغیرهای دخیل درشکل گیری روابط غیر خطی مدل و ایجاد آن توسط GA آغاز می گردد. نتیجه ایجاد متغیر انتخابی و قابت شدن مقدار آن در مدل، تبدیل شدن مدل غیر خطی اولیه به یک مدل خطی می باشد. جهت حل مدل خطی باقیمانده و محاسبه مقادیر سایر پارامترهای مساله نیز از روش LP استفاده می گردد. بدین ترتیب روش ترکیبی GA-LP این امکان را فراهم می سازد تا بدون اعمال تغییری در ماهیت روابط پیچده مدل و استفاده مناسب از هر یک از دو روش مذکور بتوان به صورت موثر مبادرت به حل مساله نمود. در این مطالعه کاربرد روش ترکیبی فوق در مساله بهینه سازی بهره برداری از یک سیستم 10 مخزنه برقابی با احتساب تامین نیازهای کشاورزی در محدوده هر سد مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که با استفاده از روش ترکیبی GA-LP می توان به جواب بهینه و یا نزدیک به مسئله بزرگ مقیاس فوق دست یافت.

سیستمهای چند مخزنه، بهره برداری بهینه ، الگوریتمهای ژنتیک ، برنامه ریزی خطی