مهسا واعظ تهرانی - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
مجید منتصری - استادیار گروه آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

پیش بینی مقدار رسوبات ورودی به مخازن سدها و نحوه توزیع و تجمع آن دارای اهمیت و پیچیدگی بالایی در طرح و بهره برداری مناسب چنین سازه های آبی است.روشهای ریاضی وتحلیلی متعدد وپیچیده ای برای شناخت فرآیند رسوب وبرآورد رسوبات ورودی و نحوه رسوبگذاری آن درمخازن سدها ارائه گردیده است. تحلیل رسوب در مخازن سدها بر اساس چنین روش هایی همواره توام با خطای نسبی بوده که این برآورد خطای نسبی به عنوان Uncertainty (عدم قطعیت) در علوم مهندسی شناخته می شود وجود عدم قطعیت در برآورد پارامترها یا معیارهای طراحی سازههای آبی، یکیاز دلایل اصلی عدم موفقیت موردانتظار چنین سیستم هایی بوده و به کمیت در آوردن منابع عدم قطعیت می تواند یک گام اولیه و اصلی در تجزیه و تحلیل قابلیت اطمینان در عملکرد یکسازه آبی باشد. در طرح سیستم مخازن ذخیره (سدها)، تحلیل رسوی ورودی به مخزن جهت برآورد حجم مرده سد ونحوه ته نشینی رسوبات در سد از معیارهای اساسی طراحی به شمار رفته و منابع خطا یا عدم قطعیت در چنین تحلیلی می تواند ناشی از عدم امکان پیش بینی قطعی جریان ورودی، میزان رسوب، نوع رسوب و … به مخزن باشد. در این تحقیق از روش شبیه سازی مونت کارلو (MCS) جهت تعیین میزان عدم قطعیت رسوبات سالیانه مخزن و رسوبات متراکم شده مخزن در طول زمان استفاده شده است، بعلاوه آنالیز حساسیت برای تعیین اهمیت فاکتورهای مختلف عدم قطعیت رسوبات مخزن انجام گرفته است. در این مطالعه سیستم مخزن ذخیره رودخانه بار اندوز در منطقه آذربایجان غربی مورد بررسی قرار گرفته و عدم قطعیت رسوبات سالیانه رسوبات مخزن ذخیره رودخانه بار اندوز در منطقه آذربایجان غربی مورد بررسی قرار گرفته و عدم قطعیت رسوبات سالیانه رسوبات مخزن و تاثیر هر فاکتور عدم قطعیت به طور جداگانه و در مجموع روی رسوبات تجمعی مخزن به دستآمده است. نتایج نشان می دهد دبی سالیانه جریان و بار رسوب از مهمترین فاکتورهای تعیین کننده عدم قطعیت حجم رسوبات سالانه مخزن می باشند. در مورد مخزن رودخانه باراندوز عدم قطعیت 26% برای حجم رسوبات متراکم شده مخزن بیان شده است.

آنالیز عدم قطعیت ، رسوب ، مخازن سدها ، روش مونت کارلو