محمد ملکی - استادیار دانشکده مهندسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
احد احسانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه بوعلی سینا همدان

بدنه سدهای خاکریز از نواحی مختلف بامصالح گوناگون تشکیل شده است. مصالح تشکیل دهنده این نواحی از نظر جنس، اندازه و توزیع دانه ها، نفوذپذیری و بطور کلی خصوصیات تنش- تغییر شکل با یکدیگر متفاوت بوده و هر یک از آنها زیر اثر بارگذاری های سیکلی، رفتار مختص خود را به نمایش میگذارند. در این زمینه تاثیر متقابل نواحی نسبت به یکدیگر از اهمیت زیادی برخوردار است. مصالح درشت دانه پوسته تحت اثر سیکلهای بارگذاری متحمل تغییر شکل های حجمی خمیری که باعث متراکم شدن (Densification) مصالح می گردد. (و انحرافی خواهد شد در حالیکه در ناحیه هسته علاوه بر تغییر شکل های خمیری، فشار آب حفره ای اضافی نیز تولید خواهدشد. سایر نواحی، بستگی به طبیعت مصالح و چگونگی حضور آب ممکن است به نحوی متحمل پدیده های فوق گردند. انجام تحلیل عددی جهت پیش بینی منطقی رفتار سدهای خاکریز تحت اثر بارگذاری زلزله منوط به استفاده از مدلهای رفتاری مناسب است. اصولا درکاربرد کدهای محاسباتی عددی، انتخاب مدل رفتاری اصلی ترین مساله و مهمترین مشکل پیش روی مهندسان طراح است. این مقاله با هدف بیان اهمیت انتخاب مدل رفتاری در تحلیل دینامیکی سدهای خاکریز تدوین یافته است. بدین منظور، نتایج عددی روی سد سنت فرناندوی سفلی، که در زلزله سال 1971 دچارخرابی شدی در بالادست خود گردید، با استفاده از مدلهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفته است. مدل های رفتاری به کار رفته در این تحقیق عبارتند از مدل های مور-کولمب، فین (Finn) و مدل پیشرفته سطح مرزی (Bounding Surface) لی (Li) و کد محاسباتی به کار رفته در تحقیق FLAC 4.0 می باشد. نتایج حاصله نشان می دهندکه مدل رفتاری نقش بسیار مهمی در نحوه پیش بینی درست رفتار دینامیکی سدهای خاکریز داردو مدل رفتاری به کار رفته در تحلیل دینامیکی سدها حداقل باید توانایی محاسبه تغییر شکل های حجمی خمیری و افزایش فشار آب حفره ای را داشته باشد.

سدهای خاکریز ، تحلیل دینامیکی ، مدل رفتاری ، رفتار سیکلی ، پدیده اتساع مصالح