یونس غفاری پور - دانش آموخته حوزه علمیه اصفهان و دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی

پی جوئی نقش حوزه علمیه در حیات و استمرار دین، گاه در ساحت آموزه ها و تعالیم، و به عبارتی «درون دینی» است ودر نگاه برون دینی یا به افراد می نگریم و یا نگاه ما معطوف به جامعه است. .« برون دینی » گاه در ساحت آثار و پیامدها یااما آثار دین در جامعه یا ناظر به روح و فرهنگ، و به عبارتی نرم افزاری است و یا ناظر به ظواهر و کالبد جامعه یا سخ تافزاری است. سخن از تمدن اسلامی و نقش حوزه های علمیه در حیات و استمرار آن در واقع سخن از نقش حوزه درپیامدها و آثار ظاهری دین در جامعه است. بنابراین، این نوشته به دنبال آن است که با تشریح ابعاد تمدن اسلامیچگونگی تأثیر حوزه های علمیه بر آن را کشف نموده و نمونه هائی از آن را در طول تاریخ سراغ بگیرد. برای این منظور،نقش حوزه های علمیه در سه نظام اساسی تمدنی یعنی نظام فرهنگی، نظام سیاسی و نظام اقتصادی مورد گفتگو قرارخواهد گرفت و علاوه بر تحلیل چگونگی ارتباط، نمونه هایی برای وجود ارتباط وثیق بین حوزه و اجزای تشکیل دهندهتمدن اسلامی ارائه خواهد شد.

حوزه ، علمیه، اسلام ، تمدن، حیات