آزاده شریفی مقدم - دانشیار دانشکده ادبیات فارسی و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
سودابه نظری رباطی - کارشناسی ارشد دانشگاه حضرت نرجس (س) رفسنجان کرمان

از جمله ویژگی های قرآن کریم کاربرد کلمات معمول و مأنوس همچون اسامی جانوران و حیوانات است. کاربرد نام 40 حیوان در بیش از 190 آیه و نامگذاری برخی سوره ها بدین نام ها، بیانگر اهمیت کاربرد این دسته از نام ها در قرآن می باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی کاربرد نام حیوانات در آیات حاوی نام حیوان به لحاظ دلالت معنایی و موضوعیت است. بدین منظور پس از استخراج کلیه آیاتی که حداقل به نام یک حیوان در آن ها اشاره شده بود، دلالت معنایی و موضوعیت این آیات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که دلالت معنایی در الفاظ حیوانات اغلب از نوع ارجاعی، عام، ثابت و صریح است. در میان حیوانات به کار رفته بیشرین کاربرد را به ترتیب الفاظ: چهارپایان، شتر، مرغ/پرنده، گاو، جنبنده، حیوان، گوساله، اسب، ماهی، گوسفند، اژدها، سگ داشتند و موضوع غالب این دسته از آیات به ترتیب مربوط به موضوعات: راهنماشناسی، قرآن شناسی و خداشناسی می باشد.

قرآن کریم، دلالت معنایی، موضوعیت، نام های حیوانات