اکبر شریفی نیا - کارشناس ارشد، دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران
اکرم احمدی - کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس تهران،ایران
ندا قنبری - کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس تهران،ایران
الهه احمدی - کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز،ایران

در تزئینات معماری ایران زمین، هر نقشی متناسب با وام گیری از طبیعت و محیط اطراف خود، بیانگر ارزش ها وعقایدی نهفته شده بود که در نهایت از عقیده و آرمان حاکم بر فضای فکری جامعه حکایت داشت. این پژوهش با بررسیتزئینات گچبری ایران در قرون نخستین اسلامی بدنبال نشان دادن نخستین گامهای آرمان گرایی در هنر و معماریایران است. چهارچوب پژوهش حاضر بر پاسخ به این پرسش که آیا در تزئینات گچبریهای دوره اسلامی رد و نشانی ازآرمانگرایی دیده میشود یا نه، استوار است. فرضیه پژوهش مبتنی بر این است که، نقوش تزئینی گچبری های اسلامی ازجمله نقوش گیاهی، هندسی و کتیبه نگاری، هر سه در مسیری متعالی، با وام گیری از طبیعت و محیط قابل لمس خود(واقعگرایی)، در تلاش برای بازآفرینی خواستهها و تمایلات عالی فضای ذهنی و درونی هنرمندان طراح خود هستند(آرمانگرایی). پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با کمک مطالعات کتابخانهای و میدانی، در نهایت به این نتیجهدست مییابد که آرمانگرایی از جمله نقاط مثبت تداوم و ادامه حیاط اندیشه اصیل معماری ایرانی اسلامی بوده و اینویژگی بارز در سایه تعالیم اسلامی روندی رو به رشد داشته و اینگونه تعالیم که هنرمندان نیز از آن بی بهره نبودهاند ازجمله عوامل اصلی حفظ و پایداری چنین تزئیناتی در گذر زمان بوده است.

معماری اسلامی، نقوش تزئینات گچبری، آرمانگرایی، تعالیم اسلامی