محمد شیخ - استادیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان
مهوش صفرنژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان

علم معانی یکی از بخشهای مهم بلاغت است که در آن چگونگی مطابقت کلام با مقتضای حال بررسی میگردد. یکیاز شاخههای علم معانی بحث جملات انشائی است. انشاء بر دو نوع طلبی و غیرطلبی تقسیم می شود. انشاء طلبیجملههایی را گویند که در قالب امر، نهی، استفهام، ندا و تمنی به کار میرود. این قالبها گاه از اغراض اصلی و اولیه کهبرای آن وضع شده خارج میگردد و در معنای ثانوی به کار میرود. اغراض ثانویهی کاربرد جملهها اغلب در کتابهایبلاغی وارد شده اما باید توجه داشت که دامنه کاربرد این اغراض بیش از موارد موجود در کتابهای بلاغی است. اینپژوهش با روش توصیف و تحلیل محتوا به بررسی جملات انشایی در نهج البلاغه پرداخته و به اغراض ثانویه جدیدیدست یافته که درکتابهای بلاغی کمتر اشاره شده است.

نهج البلاغه، بلاغت، علم معانی، انشاء طلبی