فرحناز پورمهدی - لیسانس رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد دزفول
کتایون بهاربویی - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی علوم و تحقیقات آذربایجان غربی

یارب ازعرفان مرا پیمانه ای سرشارده چشم بینا، جان آگاه ودل بیداردهمپرس اززاهدکوتاه بین، اسرارعرفان را چه داند قعر دریا را،حباب بادپیمایی؟(صائب تبریزی)یعنی توحید وموحد، سخن به میان می آیدکه توحید شهودی وراه رسید به مقام منیع توحید « انسان کامل » و « خدا » درعرفان ازدو مقوله یناب وعرفانی، درمنازل ومقامات،تعریف پذیروتحقق بردارباشد که سالک باید لزوما درسیروسلوک به آن دست یازد. مباحث عرفانی چه عملی، چهنظری بر روی شناخت دل وراه قلب وفطرت وباید ونبایدهای سلوکی تکراروتأکید می کند. فرایند روح ملکوتی هرانسان مختص به خود اوستونمی توان آن را برای دیگری تجویزکرد. عرفانی بودن، مفهومی وسیع شامل طیفی گسترده از تجارب گوناگون معنوی و متعالی است کهعمیق ترین و اصیل ترین تجارب دینی تا تجارب ناشی از تمرینات روان – تنی و تجارب ناشی از مصرف داروها و دیگر انواع تجارب فوق العاده رادربر دارد که طیف وسیعی از این تجارب معنوی بشر، با توجه به ملاک های عرفانی بودن، مجازی و نا اصیل و آسیب رسانند ؛که به لحاظ فازیدر معنای کلی عبارت است از نادقیق بودن.) و عرفانی بودن، می توان از آن ها با عنوان تجربه های شبه عرفانی در « فازی ») بودن ماهیت عرفانبرابر تجارب اصیل و حقیقی عرفانی یاد کرد. مقاله حاضر کوشیده است تا تجربه های عرفانی براساس معیارهای ویژه ای تعریف و شاخص بندیشود تا پس از آن بتوان ملاک هایی برای تعریف و بازشناسی تجربه های شبه عرفانی و وجه تمایز آن ها از تجارب اصیل عرفانی تبین کرد.

عرفان، معنویت، دین، خود، معنویت فطری، معنویت انحرافی