سمیه بنی یعقوب - مدرس گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
سهیلا ابراهیمی نسب - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه مرکز آموزش های بین المللی خلیج فارس

پیشرفتهای علوم پزشکیدر ارائه روشهای نوین «درمان ناباروری» باعث شده تا راه حل های زیادی در فرایند تولید مثل انسان پیدا شود. به موازات توانایی بهره گیری از این راه حل ها در علوم تجربی، فرضیات متنوع و جدید دیگرینیز در رشته های علوم انسانی مانند جامعه شناسی، فقه، روان شناسی و به خصوص حقوق ایجاد شده است که لازماست افراد متخصص به آنها توجه کنند و آثار استفاده از این روشها را بر پایه مبانی خود، مطالعه و ارزیابی وراهکارهای متناسب با آنها را ارائه نمایند. چنانچه به دلایل موجه پزشکی، باروری برای زوجین امکان نداشته باشد،راه حل حقوقی متناسبی است، اما این روش باید به اندازه ضرورت و در موارد ،« دایگی جنین » قرارداد رحم جایگزیناستثنایی ومحدود استفاده شود. این قرارداد می تواند درغالب بعضی عقودمعین مثل اجاره اشخاص یا ودیعه یادرغالب عقود غیرمعین باشد که برای صحت آن، رعایت شرایط عمومی وشرایط اختصاصی ضروری است. با عنایت بهاینکه حقوق ایران ریشه در فقه اسلامی دارد؛ لذا تطبیق این قرارداد با مبانی فقهی ضروری می باشد. بنا به فتاوی ونظریات فقها که درباره جایز بودن و یا نبودن جایگزینی در بارداری مطرح است، این امکان برای قانونگذار ایرانوجود دارد که به جایز بودن و یا نبودن این گونه جایگزینی حکم کند؛ بنابراین، با توجه به ریشه های نظام حقوقیایران، حکم به جایز بودن استفاده از روش جایگزینی در بارداری در صورتی که مقدمات حرام را فراهم نکند، می تواندامری باشد که مخالف با موازین شرع به شمار نیاید. علاوه برآن، اگر مادر جایگزین، مجرد باشد و با ایجاد عقد نکاحموقت بین پدر حکمی با او رابطه زناشویی برقرار شود، بین فتاوی فقها در جایز بودن استفاده از رحم جایگزین،یکنواختی ایجاد خواهد شد و زمینه قانونگذاری درباره حکم به جایز بودن آن بیشتر فراهم می شود

رحم جایگزین، قرارداد رحم جایگزین ، نسب کودک متولد شده، دایه جنین