حسین میرمحرابی - کارشناس ارشد زمین شناسی مهندسی، موسسه مهندسین مشاور ساحل
صادق طریق ازلی - کارشناس ارشد زمین شناسی مهندسی، موسسه مهندسین مشاور ساحل

تعدادی از پروژههای تونلسازی دنیا و ایران در زمان ساخت با گاز سولفید هیدروژن ) ) H2S و مشکلات آن مواجه شدهاند . حل چالشهای مربوط به ورود این گاز به فضای زیرزمینی بسیار سنگین و پرهزینه میباشد . تجربه نشان داده است که وجود این گاز در مقادیر بیشتر ازppm 10در داخل تونل مشکلات جدی برای سازندگان تونل ایجاد مینماید . در این مقاله مشخصات، اثرات، قوانین ایمنی و منشا گاز H2S مورد بررسی قرار گرفته است . سازندهای زمین شناسی مرتبط با منابع هیدروکربوری در تشکیل و ذخیره گاز H2S بسیار مهم می باشند . در این مقاله مثالی از تونلی که در سازندهای هیدروکربوری حفاری شده، ارائه شده است . با توجه به زمینشناسی ایران، مناطق مستعد برای بروز این مشکل را می توان از قبل تا حد زیادی شناسایی نمود . برای پیشبینی خطر گاز H2S در فضاهای زیرزمینی، میتوان از شواهدی همانند چشمههای گوگردی، آثار مواد آلی در رخنمونهای سنگی، شیلهای آلی، تصاعد بوی گوگرد از سطح شکسته شده تازه سنگ، استشمام بوی گاز در زمان حفاری گمانه ها، استفاده نمود . همچنین برای کاهش خطرات و مشکلات حفاری تونل در محیط H2S میتوان از روشهای کنترل ورود آب زیرزمینی به داخل تونل، رقیقسازی غلظت گاز و تبدیل H2S به مواد بی خطر بهره گرفت .

تونل، فضای زیرزمینی، سولفید هیدروژن، H2S ، سازندهای هیدروکربوری، چشمههای گوگردی