امیر صفاری - استادیار گروه ژئومورفولوژی دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی
ابراهیم بهشتی جاوید - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه محقق اردبیلی
نسترن صفیری - دانشجوی کارشناسی ژئومورفولوژی دانشگاه محقق اردبیلی

هدف این پژوهش تهیه نقشه قابلیت وقوع زمین لغزش در محدوده گردنه حیران واقع در محور مواصلاتی اردبیل - آستارا و ارائه مدل مناسب برای منطقه مورد مطالعه می باشد. برای انجام این کار از مدلهای آماری دو متغیره و عملگر گامای فازی استفاده شده است. جهت اجرای مدل از دو دسته اطلاعات 1) لایه زمین لغزشهای رخ داده برای اعتبارسنجی مدلها و 2) پارامترهای مستعدکننده زمین لغزش(سنگشناسی، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، تراکم زهکشی، شیب زمین، جهت دامنه ها، کاربری زمین، فاصله از جاده، تراکم پوشش گیاهی (NDVI) و ارتفاع) استفاده شده است. در روشهای آماری دو متغیره از دو مدل ارزش اطلاعاتی و تراکم سطح استفاده شد. همچنین از بین مقادیر مختلف گاما در نهایت با ارزیابی های انجام شده گامای 0/8 انتخاب شده و نقشه قابلیت زمین لغزش منطقه تهیه شد. نقشه های بدست آمده از سه مدل با شاخص زمین لغزش مورد ارزیابی قرارگرفت و در نهایت مشخص شد که مدل های تراکم سطح، منطق فازی و ارزش اطلاعاتی به ترتیب بیشترین قابلیت را برای پهنه بندی زمین لغزش در منطقه دارند. همچنین نقشه های به دست آمده نشان میدهد که فعالیت های انسانی نقش عمدهای در وقوع زمین لغزشهای منطقه دارد چرا که اکثر زمین لغزشهای رخداده( 73 %) در پهنه هایی با کاربری کشاورزی و مسکونی و نیز حریم جاده ها رخ داده است و در نقشه نهایی با قابلیت بالای وقوع زمین لغزش مشخص شده است.

زمین لغزش، مدل آماری دو متغیره، منطق فازی، محور اردبیل – آستارا، گردنه حیران