محمدرضا ادیب رمضانی - دانشجوی دوره دکتری تخصصی زلزله، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واح
عباس اکبرپور - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد جنوب تهران ،عضو هیات مدیره سازمان

با درنظر گرفتن شرایط جغرافیایی ایران می توان براحتی فهمید که کشور ما در زمره کشورهای سانحه خیز جهان قرار دارد، از مهمترین سوانح طبیعی باید از زمینلرزه و سیل نام برد . همچنین شواهد تاریخی حاکی از پتانسیل لرزه خیزی بالا و رخداد خسارت های جانی ، زیانهای مالی ، اقتصادی و اجتماعی جبران ناپذیر می باشد . زلزله بیانگر خطر در بسیاری از مناطق جهان است گرچه راهکار و چگونگی پیش بینی زلزله هنوز مشخص نیست . در این مقاله هدف بررسی اجمالی روند مدیریت خطر زلزله می با شد. با بهره گیری از دانش ، روشها و اطلاعات مربوط به زمینه های مختلف علوم مانند زمین شناسی ، مهندسی ، برنامه ریزی اضطراری ، واکنش دربرابر بلایا ، بیمه ، علم اقتصاد و سایر علوم می توان به طرحی کارآ برای مدیریت بحران دست یافت . موارد مذکور ابزاری است که مهندسا ن ، برنامه ریزان و دیگر متخصصان جهت مدیریت یا کاهش خطر زلزله در دست دارند . بنابراین هدف شناخت و چگونگی بکارگیری این ابزار برای ارزیابی خطر زلزله ، تعیین راههای کاهش خسارت ، تصمیم گیری در مورد راهکارهای بهینه و انجام آن است در این راستا به تجزیه و تحلیل این ابزار پرداخته خواهد شد. متأسفانه مسئله مدیریت بحران تنها بعد از وقوع آن و در قالب امداد ، نجات و تا حدی مرمت و بازسازی مورد توجه می باشد در حالیکه با پرداختن به موضوعاتی مثل پیشگیری ، آمادگی و کاهش اثرات ناشی از زلزله می توان به یک سیستم مدیریتی هماهنگ و کارآمد دست یافت . بنابراین مدیریت سوانح به یک برنامه ریزی اجتماعی برای آمادگی جهت وقوع بحران وابسته است و این برنامه ریزی عموماً نیاز به ابزار پیشرفته یا تکنولوژی خاصی ندارد . برنامه ریزی از اصول اولیه و ابتدایی در بحث مدیریت بحران بحساب می آید چرا که با برن امه مناسب می توان به هدفهای یک طرح مدیریتی با حداکثر توان مهندسی و حداقل اتلاف منابع مالی و انسانی جامه عمل پوشاند و مقدمه اجرای آنرا بطور مناسب فراهم نمود . بنابراین میتوان گفت که مدیریت علمی بحران ، منابع موجود و نیازهای لازم را مورد ارزیابی قرار می دهد و به تخصیص آنها در سطوح گوناگون می پردازد و از اتلاف منابع و تشکیل سازماندهی های اضافی جلوگیری می نماید و در نهایت نتیجه این تحلیل ها ارائه یک راه حل سودمند و بهینه خواهد بود در این بین هماهنگی و انسجام بین بخش ها و سازمانهای مختلف نیز حائز اهمیت می باشد.

مدیریت بحران، مدیریت خطر، گسلش، سانحه، آسیب پذیری، خسارت