پروین تترپور - مرکز آموزشی درمانی حضرت علی اصغر ( ع )

حوادث و بلایای طبیعی به میزان قابل توجهی محیط های زنده و غیر زنده ای که ما در آن زندگی می کنیم را ، تغییر می دهند . این تغییرات می توانند موجب پیدایش عوامل بیماریزای جدید یا افزایش بیماریزایی موجود شوند . در صـورت بـروز بلایای طبیعی ، چنانچه اقدامات کافی برای محافظت از منابع ، آب و غـذا ، تـامین خـدمات بهداشـتی اولیـه و پـایش شـرایط بهداشتی جمعیت حادثه دیده انجام نشود ، بیماریهای عفونی قابل سرایت به سرعت گسترش خواهند ی افت . احتمال بروز همـه گیری بیماریهای عفونی چون مالاریا ، لیشمانیوز ، تب زرد ، طاعون ، تب های هموراژیک ، سل ، کزاز ، وبا ، سـالک ، گـال و ... پس از حوادث غیر مترقبه وجود دارد که به نوبه خود می تواند یک بحران جدید در منطقه حادثه دیده ایجاد نموده و خـدمات رسانی را با مشکل مواجه کند . عوامل ایجاد کننده همه گیریها بیماریهای عفونی پس از بلایای طبیعی عبارتند از وجود عامـل بیماریزا در منطقه ، جابجای ی جمعیتها و کمپها ، تغییرات محیطی ، فقدان خدمات شهری ، اختلال در خدمات بهداشتی اولیه ، کمبود غذا و گرسنگی و تکرار حوادث و ... تحقیقات نشان می دهد احتمال بروز همه گیریهای بیماریهای عفونی پس از وقوع حوادث غیر مترقبه وجود دارد کـه بـه نوبـه خود می تواند وضعیت موجود را وخیم تر نماید . البته عواملی چون شرایط جغرافیای ی ، آب و هوا ، نداشتن سر پنـاه مناسـب ، عدم وجود وسایل گرم کننده ، ا زدحام بیش از حد در اردوگاهها ، نداشتن آب سالم ، کمبود مواد غذای ی و غذاهای بهداشتی نیز سبب ایجاد بیماریهای عفونی تنفسی و گوارشی در مصدومین می شود و بدین صورت بیماریهای مختلف گسترش مـی یابنـد . همچنین خطر انتقال بیماریهای نظیر سل ، استرپتوکوک گروه A ، هپاتیـت B و C ، ایـدز، مننژیـت ، سـپتی سـمی مخـصوصا مننگوکوکسی در اشخاصی در تماس با اجساد وجود دارد . در چهارچوب اپیدمیولوژی سه عامل بیماریزا ، میزبان و محیط مورد توجه می باشند . عامل بیماریزا در حوادث غیر مترقبه به فاکتورهای فیزیکی اطلاق گردیده که سبب انهدام و آسیب و خر ابـی می شود از جمله این عوامل می توان به مواردی چون جاری شدن در آب ، گرما ، باد و عوامل بیولوژیکی و شیمیایی ، عفونتهـا و آلودگیهای بوجود آمده بعد از حادثه اشاره کرد . عامل میزبان یعنی خصوصیات فردی نیز موثر و بسیار مهم اسـت و وضـعیت سلامت و ایمنی بدن، میزان تحر ک ، وضعیت سلامت مردمی ، سن و جنس که از نظر آسیب پذیری اهمیـت دارد . در دسـته سوم عوامل محیطی مهم هستند که به عوامل فیزیکی و شیمیایی و اجتماعی مربوط می شوند . بحث ونتیجه گیری : از آنجا ی که در شرایط عادی عفونتهای بیمارستانی همواره یک تهدید در ارائه خـدمات درمـا نی بیمـاران عمل می کنند در شرایط بحران این امر سبب بروز و شیوع بیشتر ی می باشد . لذا لازم است تدابیر پیشگیری از عفونت ، نحوه درمان بیماران آلوده و ایزولاسیون بیماران در مواقع بحرانی و دقت در تجویز آنتی بیوتیکهـا مـورد توجـه بیـشتری قـرار گیـرد تدابیر پیشگیری بر س ه محور میزبان عامل بیماریزا و محیط بسیار کمک کننده و حائز اهمیت است . بنـابر ایـن بـا تـأمین آب آشامیدنی بهداشتی ، جلوگیری از مصرف آب موجود در شبکه های آبرسانی ، تأمین وسایل گرمازا ، غذاهای بهداشتی ، مجهـز نمودن مراکز بهداشتی جهت پذیرش بیماران بطور مناسب ، تأم ین سر پناه ، کنترل بیماریهای عفـونی واگیـردار و غیـر واگیـر، کنترل ناقلین با سموم حشره کش ، اقدامات بهداشت محیطی ، حفاظت شخصی برای جلوگیری از آزار حشرات ، دفع بهداشتی اجساد ، آموزش به کارکنان و آموزش عمومی به مردم ، انجام واکسیناسیون ، پـیش بینـی اپیـدمی هـا ، پیـ شگیری داروئـی ، استفاده از تجهیزات و لباسهای محافظتی ، جداسازی موارد بیماری، حمایت های روحی روانی از مـصدومین و ... مـی تـوان تـا حدود زیادی بیماریهای واگیر و غیر واگی ر را مهار و کنترل نمای یم . فراموش نکنیم که برای رسیدن به این هدف لازم اسـت از متخصصین رشته های مختلف چون تیم کامل پزشـکی ( پزشـک بـا تخـصص هـای مختلـف، پرسـتار، روانپزشـک ، امـدادگر، آزمایشگاه، اپیدمیولوژیست و ... ) گروه بهداشت محیط و عمومی ، گروه ارتباطی ، مدیریت و رهبـری ، نیـروی انتظـامی و ... باید استفاده شود .