مرتضی خاقانی زاده - دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) - دانشکده پرستاری ومرکز تحقیقات علو
مهدی ابراهیم نیا - دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) - دانشکده پرستاری ومرکز تحقیقات علو

توانبخشی در حوادث غیرمترقبه به مجموعه ای ا ز اقدامات و فعالیتهای پی گیر، هماهنگ و زمان بندی شده ی خدمات پزشکی حرفه ای و اجتماعی قبل، حین و پس از بحران ها گفته می شود که به قصد پیشگیری، درمان و ارتقاء سطح سلامت زنـدگی و کارایی افراد آسیب دیده از حوادث به منظور دست یابی به شرایط قبل از وقوع آنها انجام مـی گـردد . اهـداف کلـی توانبخـشی حوادث : الف ) کاهش سطح آسیب پذیری ب ) ارائه خدمات مطلوب و سریع پزشکی و اجتماعی ج ) احیاء مجدد شرایط سلامتی شخصی و اجتماعی . قبل از حادثه این اقدامات در دو گروه اصلی سازماندهی می شود . الف ) توانبخشی پزشکی ب ) توانبخـشی اجتماعی اهداف و سیاستهای مرتبط با توانبخشی در سه فاز قبل، حین و پس از بحران تعریف می شود . اهداف قبل از بحران : هدف کلی : کسب آمادگی و تقویت ظرفیت های مقابله با بحران به منظور کاهش آسیب پـذیری در برابـر آنهـا الـف ) اهـداف و سیاستهای اختصاصی توانبخشی پزشکی -1 ارائه آموزشهای مراقب ت عمومی در جهت کسب آمادگی مقابله با شـرایط اجتمـاعی با تأکید بر آموزشهای مخصوص معلولان و ناتوانان جسمی و ذهنی -2 ارائه آموزش به تیمهای امدادرسانی درخصوص نحـو ه ی کمک و جابجایی افراد مصدوم ب ه منظور کاهش صدمات ناشی از انتقال با توجه ویژه به آموزش امداد و جابجـای ی معلـولان -3 سازماندهی و کسب آمادگی تیمهای توانبخشی پزشکی از طریق انجام مانورهای آموزشی ب ) اهـداف و سیاسـتهای اختـصاصی توانبخشی اجتماعی -1 سازماندهی انجمنهای حمایتی و خدماتی دولتی و خصوصی -2 توسعه آموزشهای رسانه ای، به منظـور آمادگی عمومی و اختصاصی گروههای امد ادی -3 هماهنگی با سایر بخشهای مرتبط بمنظـور تقویـت زیرسـاختهای اجتمـاعی ساختمانهای مسکونی، اماکن عمومی، راهها و ... اهداف و سیاستهای توانبخشی در حین بروز بحران هدف کلی : کمک به امـداد و نجات و اسکان مناسب، به موقع و فوری آسیب دیده با اولویت اشخاص ریسک پذیر ( کودکان، زنان، سالخوردگان و معلولان ) الف ) اهداف و سیاستهای اختصاصی توانبخشی پزشکی -1 کمک به نجات جان افراد زنده مانده و انتقال سریع و صحیح آنـان بـا اولویت گروه ریسک پذیر -2 تشخیص و تعیین ضایعات و صدمات افراد مصدوم -3 تعیین اولیت های افراد مصدوم از نظر نحو ه ی چگونگی و زمان بندی رسیدگی درمانی ب ) اهداف و سیاستهای اختصاصی و توانبخشی اجتمـاعی -1 تعیـین اولویـت هـا و طبقه بندی افراد آسیب دیده جهت دریافت نوع خدمات حمایتی مـورد نیـاز اهـداف و سیاسـتهای توانبخـشی پـس از بحـران ( مرحله انتقال از شرایط بحرانی به عادی ) هدف کلی : تأمین و تدارک سلامتی افراد، تـرمیم و بازسـازی آسـیب هـا و احیـای مجدد فعالیتهای زندگی فردی، اجتماعی و اقتصادی افراد ب ه خـصوص معمـولان و آسـیب پـذیران الـف ) اهـداف و سیاسـتهای اختصاصی توانبخشی پزشکی -1 تسهیل در بازگشت سریع و صحیح افراد به زندگی عادی با تداوم و اسـتمرار خـدمات مناسـب توانبخشی به آنان -2 دسته بندی و طبقه بندی افراد معلول شده به منظور تدا وم و اسمترار انواع خدمات توانبخشی موردنیاز تا تأمین زندگی تا حد امکان مستقل -3 کاهش آسیب پذیری در مقابل حـوادث و سـوانح مـشابه احتمـالی آینـده ب ) اهـداف و سیاستهای توانبخشی اجتماعی -1 اعاده به کار و بازگرداندن وسیله تأمین معاش افـراد آسـیب دیـده - 2 تعیـین خـط مـشی، سیاست ها اولویت های کمک گروهها و انجمن های حمایتی ( خدمات پزشکی، بهداشتی ، مالی و ... -3( بازسازی و ساماندهی زیر ساختهای آسیب دیده از قبیل شغل، مسکن راه و ... -4 تأمین و توسعه آمادگی های کاهش آسیب در شرایط مشابه آینده -5 تأمین کامل شرایط و ظرفیت های قبل از بحران . در این مقاله نقش و وظایف بهزیستی وتوانبخش ی در حوادث غیر مترقبه در سه مرحله قبل ، بعد و پس از بلایا توضیح داده می شود .