رضا شیخ هادی - سازمان صنایع هوافضا
امینی خوزانی - سازمان صنایع هوافضا

دراکثرکشورهای دنیا، در برنامه توسع ه توجه کمتری به شرایط اضطراری و بحران ها می شود . اغلـب مرسـوم اسـت کـه برنامه ریزان توسعه و بحران جدا ازهم کار کنند و همین امر باعث می شود که ناهماهنگی هایی در امر برنامـه ریـزی توسـعه و بحران ایجاد شود . در برخی از کشورها سازمان های خاصی مانند سازمان دفاع غیرنظامی و یـا حتـی ارتـش، مـسئول مـدیریت بحران در حوادث وسوانح هستند . چون عدم مدیریت بحران در این مخاطرات باعـث ایجـاد بحـران هـای فرهنگـی، اجتمـاعی، اقتصادی ،سیاسی وامنیتی در جامعه خواهد شد . تعریف جامعه : هر جامعه از تعدادی افراد تشکیل می شود که به خاطر اهـداف و انگیزه های مش ترکی در یک قلمروی خاص جغرافیایی دور هم گرد آمده اند . کوچکترین جامعه یک خانواده است . وزارتخانـه هـا وسازمان های دولتی، سازمان های غیردولتی، س ازمان های خصوصی،افرادیک جامعه ر وستایی،یک محله، یک شهر، یک اسـتان، یک کشور یا جامعه بین الملل، همه به نوعی یک جامعه محسوب می شوند . علل لزوم آماده سازی یک جامعه برای شرایط اضطراری : جامعه پویا هیچگاه نمی تواند بی تحرک و ساکن باشد . این جامعه همیـشه دار ای حرکـت رو بـه جلـو اسـت، و توسـعه در همـه جوانب را سرلوحه کار خود قرار می دهد، برنامه مشخصی بر ای توسعه خود دارد که براسـاس آن مـسیر حرکـت آی نـده خـود را ترسیم می کند، و دارای ماموریت سازمانی، چشم انداز، ارزش ها، تحلیل وضعیت سازمانی، اهداف و استراتژی های مشخص است . آماده سازی جوامع برای شرایط اضطراری به دلایل زیر الزامی است : الف - اثرات شرایط اضطراری و حوادث برامنیت جامعه ب - اثرات شرایط اضطراری بر سلامت جامعه ( مرگ انسان ها، مصدومیت ها، جابجایی و بی خانمان شدن و خطر همه گیری های عفونی ج - آثار زیانبار اقتصادی حوادث و بحران ها بر جامعه د - آثار زیانبار فرهنگی و اجتماعی حوادث و بحران ها بر جوامع عوامل موثر بر استحکام یک جامعه -1 عواملی که بر استحکام یک ج امعه تاثیر می گذارنـد عبارتنـداز : الـف - تفـاوت در میـزان مقاومت ساختمان ها و دیگر اجز ای ساختاری یک جامعه در برابر خطرات بـالقوه در آن جامعـه ب - تفـاوت در میـزان آمـادگی جامعه در برابر خطرات بالقوه ج - وسعت منابعی ک ه یک جامعه می تواند در شـرایط اضـطراری هزینـه کنـد . د - میـز ان محفـوظ ماندن منابع م لی یا استانی در برابر زیان های اقتصادی و اجتماعی ناشی از بحران ها -2 اقدامات لازم برای کاستن خطرات تهدید کننده یک جامعه عبارتنداز : الف - سیاست گذاری و ایجاد قو انین ب - ارزیا بی خطرات بالقوه در یک جامعه ج - جلوگیری از ایجاد خطرات و یا کاهش آنها در یک جامعه د - آماده سازی جامعه برای شرایط اضطراری آماده سازی ج امعه - برای آمـاده سـازی یـک جامعه اقدامات زیر باید انجام شوند : الف - برنامه های شرایط اضطراری یک جامعه باید نوشته شـوند . ب - پرسـنل کلیـه سـطوح و بخش ها باید آموزش ب بینند . ج - جوامع در خطر باید آموزش و یژه ببینند . د - این برنامه ها باید به طور مـنظم ارزشـیا بی و پـایش شوند . ه - برنامه های شرایط اضطراری یک جامعه، اجبارا باید بر ای هرگونـه خطـری در جامعـه نوشـته شـوند : خطـرات طبیعـی، تکنولوژیک، آشفتگی های اجتماعی، بحران های اقتصادی، خشونت، تروریسم، جنگ، ... اهمیت آماده سـازی یـک جامعـه - توسـعه پایدار در یک جامعه زمانی ممکن خواهد بود که خود این جوامع بتوانند در طراحی، اداره، و اجرای برنامه هـای کمـک رسـانی از داخل یا خارج از جامعه نقش موثری داشته باشند . کمک های بیرونی نامتناسب ( کم یا زیاد و یا بی ربط ) می تواند اعتماد به نفس و هویت اجتماعی و اقتصادی جامعه را از بین برده و میزان اتکای آن جامعه به منابع منطقه ای، استانی و ملی و حتی بین المللی را افزایش بدهد . اجزای مختلف برنامه آماده سازی جامعـه : اجـزای مختلـف برنامـه آمـاده سـازی یـک جامعـه عبارتنـداز : الـف - چارچوب های قانونی و قوانین اجرایی برای کاهش خطرات بالقوه ب - تجمیع، تحلیل و توزیع اطلاعات در زمینه خطرات بالقوه ج - راهبردها، سیستم ها و منابعی که برای مقابله و بازسازی لازم هستند . د - آگاهی دادن به مردم ه - توسعه سـازمانی و نیـروی انسانی - نتیجه گیری : جامعه آماده دارای برنامه های طولانی مدت توسعه ای است که هـدف آن تقویـت ظرفیـت هـا و کـارایی جامعه برای مدیریت توانا و کارآمد همه انواع مخاطرات ( پیش از مرحله بروز حادثه تا مرحله بازسازی و برگشت به فـاز توسـعه پایدار ) می باشد . نمی توان مدیریت وآمادگی در خلا ایجاد کرد . به عبارت دیگر هرگونه برنامه ریزی بـرای آمـاده سـاز ی یـک جامعه باید با توجه به مبانی فرهنگی همان جامعه انجام گردد .