بهاره عریانی - عضو هیئت علمی موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی
اسماعیل فلاحی - استادیار بخش اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز

خرید تضمینی محصولات کشاورزی عمدهترین روش حمایت از بخش کشاورزی است که مشکلات آن ازجمله عدم توجه به مولفه بهرهوری و تحمیل بار هزینهای بالا به دولت و آثار تورمی منتج از آن، بسیاریاز کشورها همچون برزیل، آمریکا، مصر، استرالیا، ترکیه و کانادا را بهسمت بکارگیری ابزارهای جایگزین ترغیب کرد. تا اوایل دهه 1990 سیاستهای کشاورزی و نحوه دخالت دولت در بازار مستقیم و در راستایتنظیم بازار داخلی بود و پس از آن نظام حمایتی و مداخلهای کشورها بهسمت حمایت های درآمدی و جبرانی تغییر کرد. اغلب کشورها از وامهای بازاریابی که ابزاری برای حمایت از کشاورز د ر دوران کاشتمحصول و حفاظت از وی در برابر نوسانات قیمتی زمان برداشت محصول است استفاده کرده و مؤفق بودهاند. با توجه به مؤفقیت این ابزار در کشورهای منتخب از این روش میتوان بهعنوان جایگ زین روشخرید تضمینی استفاده کرد. بدینروی، بهمنظور ایجاد انعطاف در سیاستهای حمایتی دولت و افزایش بهرهوری در واحد کشت، پیشنهاد میشود مطالعات کارشناسی لازم جهت شناسایی و بکارگیری این ابزارو سایر روشهای نوین در اقتصاد ایران در اولویت قرار گیرد. محصولات با ویژگی های زیر می توانند مشمول این برنامه شوند: در گروه غلات، حبوبات و دانه های روغنی باشند؛ ماندگاری بالایی پس ازبرداشت داشته باشند، (فسادپذیری پایین) و در سالهای ابتدایی اجرای برنامه، در سبد خرید تضمینی دولت باشند. در نهایت، پیشنهاد میشود گندم، جو، ذرت، برنج، چغندرقند، پنبه، سیب زمینی، پیاز،حبوبات و دانههای روغنی مشمول برنامه وامهای بازاریابی شوند. در خصوص منابع تأمین مالی نیز، با توجه به آنکه روش مذکور جایگزین روش خرید تضمینی است و انتظار می رود طی یک دوره 5 ساله امکان جایگزینی کامل آن با روش خرید تضمینی وجود داشته باشد، پیشنهاد میشود برای تامین مالی وامها از ردیفهای بودجهای اختصاص یافته به سیاست خرید تضمینی استفاده شود.

حمایت از بخش کشاورزی، وام بازاریابی، ریسک نوسانات قیمت، برداشت محصول