سیداحمد کلانتراحمدی - دانشجوی دکتری دانشگاه محقق اردبیلی
علی عبادی - دانشیار دانشگاه محقق اردبیلی
علیرضا شفیعی زرگر - استادیار سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

به منظور بررسی تاثیر تنش گرمای ناشی از تاخیر در تاریخ کاشت و محلول پاشی مواد موثر بر رشد آزمایشی بصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد به مورد اجرا گذاشتهشد. عامل اصلی در سه سطح شامل عامل اصلی شامل تاریخ کاشت در 3 سطح ( 15 آبان، 5 آذر و 25 آذر ماه) و عامل فرعی نیز در 10 سطح شامل (اسید آسکوربیک با غلظت 100,200 و 300 میلی گرم در لیتر، سالیسیلیک اسید با غلظت 100,200 و 300 میکرومول، متانول با غلظت 10%,20 % و 30 % حجمی، و شاهد بصورت محلول پاشی با آب مقطر) در 3 تکرار بود. تاریخ کاشت 15 آبان به عنوان شرایط مطلوب و تاریخ کاشت های 5 آذر و 25 آذر ماه به ترتیب به عنوان تنش ملایم و شدید گرما در نظر گرفته شدند. میزان کلروفیل های b و a نیز در اثر تنش گرما کاهش یافت. حداکثر تعداد خورجین در بوته68/96 در تاریخ کاشت اول عدم تنش گرما) و محلول پاشی اسید آسکوربیک ( 300 میلی گرم در لیتر) مشاهده گردید. حداقل تعداد خورجین در بوته 18/91 نیز به تاریخ کاشت سوم (تنش شدید گرما) و محلول پاشی با آب مقطر اختصاص یافت. مقایسه میانگین های مربوط به اثر متقابل تنش گرما و محلول پاشی مواد موثر در رشد بر عملکرد دانه در دو سال آزمایش نیز نشان داد که بیشترین عملکرد دانه 4540 کیلوگرم در هکتار) در شرایط مطلوب (تاریخ کاشت اول) به محلول پاشی اسید آسکوربیک ( 300 میلی گرم در لیتر) )اختصاص یافت. با توجه به نتایج حاصل از این آزمایش به منظور دست یابی به عملکرد دانه مطلوب تا حد امکان باید از تاخیر در تاریخ کاشت اجتناب نمود و در صورت تاخیر در تاریخ کاشت و قرار گرفتن گیاه در شرایط تنش ملایم گرما محلول پاشی اسید سالیسیلیک ( 200 میکرومول) از تاثیر بیشتری جهت کاهش اثر تنش گرما برخوردار می باشد و می تواند عملکرد دانه را تا حدودی افزایش دهد

تاریخ کاشت، اسید آسکوربیک، اسید سالیسیلیک، متانول