انوشیروان سمیعی - معاونت فنی و برنامه ریزی مدیریت اجرای طرح جامع کنترل سیل سیستان
علی پاک نژاد - عضو کمیسیون طرح جامع کنترل سیل سیستان

روشهای مختلفی برای حفاظت سواحل و بنادر و پایدار سازی خط ساحلی توسعه یافته اند که از آن میان پوشش های حفاظتی (Revetments) برای مقاوم سازی سطوح شیب دار داخلی نظیر دایک ها، گوره ها یا سیلبندها به صورت گسترده و فراگیر مورد استفاده واقع می شوند. پوشش های حفاظتی به نوبه خود به اشکال مختلفی نظیر پوششهای سنگریزه ای (Rip Rap)، بلوکی، توری سنگی (Gabions ) و آشفالتی تقسیم می شوند که نوع اخیر چند دهه ای است که در پروژه های دریایی مورد استفاده قرار گرفته است. مقاله حاضر به بررسی کاربرد انواع پوشش های آسفالتی در حفاظت سواحل بطور عام و در پروژه طرح حفاظت ساحل دریاچه هامون به صورت خاص می پردازد. موارد کاربرد انواع پوششهای آسفالتی در پوشش کانال های ابیاری، حفاظت ساحل رودخانه ها، حفاظت ساحل کنال های کشتیرانی، پوشش حفاظتی مقاوم روی دایک ها و سیلبندها، پوشش فیلتر و آرمور آب شکن ها و موج شکن هایی می باشد که در معرض امواج با ارتفاع کمتر از 3 متر قرار دارند. پوشش های آسفالتی در مقابل جریانات با سرعت 6m /s نیز مقوم بوده و کارآیی خوبی از خود نشان داده اند. معذالک از این نوع پوشش ها در سواحل، با امواج سنگین، در مناطق با هوای بسیار گرم و در معرض تابش شدیدی آفتاب کمتر استفاده می شوند چرا که قیر موجود در بافت پوشش های آسفالتی جوی حاد آسیب پذیر بوده و از دوام لایه می کاهد.در این مقاله به بررسی انواع پوشش های آسفالتی نفوذناپذیر نظیر بتن آسفالتی، آسفالت ماستیکی و ملات قیری و انواع آسفالت نفوذپذیر مثل آسفالت متخلخل (O.S.A) و ماسه آسفالتی لاغر (L.S.A) پرداخته شده و مشخصات فیزیکی این مصالح و روش طراحی لایه های آسفالتی محاظ به اختصار توضیح داده شده است. دو نوع مخلوط آسفالتی اخیرالذکر ( L.S.A و O.S.A ) بدلیل نفوذپذیری و قابلیت استهلاک موج کاربر ویژه ای در سازه های حفاظت ساحلی دارند و در شرایط هیدرودینامیکی متوسط می توانند جایگزین بسیار مناسبی برای انواع دیگر پوشش های حفاظتی باشند.