سیامک جمشیدی - گروه علوم پزشکی غیر زیستی، مرکز ملی اقیانوس شناسی
پیغام غفاری نوران - گروه علوم زیستی، مرکز ملی اقیانوس شناسی

در عصر حاضر اندازه گیری و مطالعه فیزیکی آب دریاها و اقیانوس ها به لحاظ شناخت بهتر پدیده های دریایی، اجرای مدلهای عددی و کاربردهای جانبی (تجاری، ناوبری، نظامی و ...) حائز اهمیت بالایی می باشد. در گذشته اغلب دستگاههای اندازه گیری دریایی با استفاده از روشهای ابتدایی نظیر جریان سنجی پروانه ای (Propeller Current Measurement) و یا فشار هیدرواستاتیکی (Hydrostatic Pressure Gauge)، کار می کرد که به نوبه خود دارای مشکلات و نواقص زیادی بودند. یکی از مهمترین مشکلاتی که برای دستگاههای مذکور پیش می آمد، جایگزینی موجودات زنده دریایی سخت پوست بر روی قسمتهای مکانیکی دستگاه بود که از کارکرد بهینه و مناسب آن جلوگیری می کرد. ولی در حال حاضر دستگاههای نسل دوم از تنوع زیادی برخوردارند و از تکنولوژی مدرن آکوستیک بهره می گیرند. این دستگاهها با استفاده از اثر داپلر(Doppler Effect) و اثر هال (Hall Effect) جریان و موج را در دریا با دقت بسیار بالایی اندازه گیری می نمایند. دستگاه هایی نظیر جریان سنج Recording Current Meter (RCM9) و نیمرخ سنج جریان داپلر صوتی Acoustic Doppler Current profiler (ADCP) از این خاصیت استفاده می کنند. از سوی دیگر با وارد شدن دستگاههای جدید اندازه گیری دریایی به عرصه فعالیتهای اقیانوس شناسی عملیاتی، محققین نیازمند روشهای جدید نصب و بازیابی دستگاهها می باشند. از روشهای جدید و متداول نصب دستگاههای اندازه گیری در دریا می توان به روش های نصب در مورینگ (Mooring) و نصب بستر نشین(Bottom Mount) اشاره کرد. در این پژوهش به روشهای بسیار آسان و مؤثر در نصب و بازیابی دستگاههای نسل دوم پرداخته شده است. لازم به ذکر است که متدهای ارائه شده کاملاً ابتکاری و برای شرایط موجود در کشور به لحاظ امکانات دریایی و شناورهای تحقیقاتی طراحی و طی پروژه های متعدد مورد استفاده قرار گرفته اند.

اقیانوس شناسی فیزیکی، اندازه گیری دریایی، هیدرودینامیک