علی تاج آبادی پور - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات پسته کشور
رضا زاده پاریزی - کارشناس موسسه تحقیقات پسته کشور

آفلاتوکسین از متابولیتهای ثانویه کپکهایی چون Aspergillus flavus و A.parasiticus می باشد. این قارچها می توانند آفلاتوکسین(سمی که برای انسان و حیوانان سرطانزاست) را تولید کنند. اگرچه آلودگی به قارچها مولد آفلاتوکسین به ندرت صورت می گیرد و تعداد معدودی از پسته ها، آلوده به آفلاتوکسین هستند ولی می توانند توده بزرگی از پسته را آلوده نمایند. مهمترین عاملی که سبب نفوذ قارچها به داخل میوه پسته میگردد، شکاف خوردن پوست سبز رویی پسته رویی در باغ بوده و خطرناکترین نوع شکاف خوردگی، زودخندانی می باشد. به منظور جداسازی پسته های آلوده به آفلاتوکسین درمرحله فرآوری ، احتیاج به داشتن اطلاعات بیشترین در مورد خصوصیات پسته های آلوده به آفلاتوکسین می باشد. برای دستیابی به این هدف، ثبت و اندازه گیری صفات ظاهری و فیزیکی پسته های مشکوک به آلودگی به آفلاتوکسین پسته های زودخندان (با پوست نرم و یا پوست چروکیده و خشک) پسته های شکاف خورده نامنظم (با پوست نرم و باپوست چروکیده و خشک) و پسته های سالم انجام شد. نتایج نشان داد وزن پسته های سالم بیشترین و پسته های زودخندان با پوست چروکیده و خشککمترین مقدار بود. همچنین طول، عرض و قطر پسته های سالم و شکاف خورده نامنظم با پوست نرم بیشترین و در پسته های زودخندان با پوست چروکیده و خشک کمترین مقدار بود. پسته های زودخندان و شکاف خورده نامنظم دارای پوست رویی چروکیده و خشک بوده و میزان رطوبت پوست سبز و پسته کاهش یافت. بیشترین پسته های غیر طبیعی به نمونه های پسته زودخندان با پوست چروکیده و خشک تعلق داشت، در حالیکه تقریبا تمامی پسته های سالم دارای ظاهری طبیعی بودند. پسته های با پوست سالم فاقد لکه بر روی پوست استخوانی بودند در حالیکه تمامی پسته های زودخندان و شکاف خورده نامنظم با پوست چروکیده و خشک دارای لکه بر روی پوست استخوانی بودند. اندازه گیری میزا ن آفلاتوکسین نشان داد که بیشترین مقدار آفلاتوکسین مربوط به پسته های زودخندان با پوست خشک بوده و اختلاف معنی داری با پسته های زودخندان با پوست نرم داشت. از این خصوصیات می توان جهت حذف پسته های آلوده به آفلاتوکسین در مرحله فرآوری استفاده کرد.