طیبه طوسی - کارشناس آبخیزداری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر
غلامرضا راهی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر

یکی از ارزنده ترین اختراعات نیاکان ما جهت استخراج ابهای زیر زمینی با وسایل امکانات موجود زمان خود که هم اکنون در مناطق و محلات قدیمی ماوا گرفته و یادگاری های تمدن و بقایای بشری بر تن طبیعت را اشاعه می کند، قنات است. یک نظام آبرسانی که در طی قرون متمادی مورد استفاده بوده و آب لازم جهت کشاورزی و شرب را تامین کرده است. این سیستم استخراج آب که ابداع نیاکان ماست قدیمی ترین سیستم بهره گیری از آب های زر زمیی است که در ان از نیروی ثقل جهت استخراج آب استاده یمشود و این طریق بهره گیری در ایران گسترده و معروف است. بوشهر که بخشی از کرانه های جنوبی ایران را فراگرفته ، گسترده ای است که دارای طبیعتی خشک نامهربان می باشد. درمناطق مختلف آن برای مبارزه با مشکل کم ابی قنوات بعنوان یک سیستم ابرسانی بصورت معماری شگفت انسانها در این گوشه از آب و خاک نمایان است. از معروفترین قدیمی استان بوشهر که به دوره آریایی نسبت داده می شود می توان قنات باده خوار واقع در منطقه جم و قنات باغان در دشتی را ذکرکرد. در این مقاله سعی شد است که تا حد امکان قنوات استان بوشهر مورد بررسی قرار گیرد و دلیل احداث و پارامترهای موثر در ایجاد آن، ویژ گی های قنوات موجود از لحاظ دبی، عمق، مرمت و کیفیت برای مصارف مختلف مشخص گردد و برخی از قنوات که جنبه ملی و باستانی، فرهنگی دارد تعیین و دلیل انهدام آنها پس از بازدیدهای صحرایی و پرسشنامه های محلی بررسی شود.

قنات ، بوشهر ، تمدن ، خصوصیات ، آب های زیر زمینی