محمد میره ای - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران،
سید علی حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی آمایش سرزمین، دانشگاه تهران،

شهر و شهرنشینی در ایران اگرچه سابقه تاریخی زیادی دارد، ولی طی دهه های اخیر در ابعاد کمی و کیفی تحولات بی سابقه ای را تجربه کرده است. امروزه در کنار عوامل سنتی، نیروهای جدیدی به سازمان دهی شهرها و تحول نظام شبکه شهری کشور می پردازند. در تاریخ پرفرازونشیب ایران، حکومت و دولت، به عنوان مهم ترین عوامل سیاسی، پیوسته موثرترین نقش را در تحولات و دگرگونی ساخت وسازهای فضایی ازجمله شهرها داشته اند. هدف مقاله حاضر تحلیلی بر مکانیزم های دولتی موثر در توسعه ی شهری با تاکید بر کشور ایران است. روش تحقیق توصیفی می باشد و روش گردآوری اطلاعات مطالعات کتابخانه ای و مرور اسناد و فیش برداری می باشد. نتایج مرور منابع و اسناد پیشین نشان داد که سیاست دولت ها از جنبه های مختلف می تواند در توسعه شهرها موثر باشد، ازجمله توسعه شهرهای اداری، سیاسی، وابستگی اقتصادی شهرهای جهان سوم، روابط تولیدی حاکم بر جامعه و ایجاد زاغه نشینی، حومه نشینی، فرسودگی شهر مرکزی، ایجاد بانک زمین و کنترل فرم توسعه شهرها و استفاده بهینه از زمین های شهری. لذا تصمیم گیری های سیاسی می توانند مجموعه یک شهر را جاذب یا عاری از جاذبت سازند و می توانند وضعیتی را که برای سرمایه گذاری و همچنین انتقال نقش های اداری و ارشادی به شهرها فراهم کند. نقش دولت ها و تصمیمات سیاسی و اقتصادی آن ها، بسته به متمرکز بودن یا نبودن امور سیاسی و اجتماعی کشورها، اثرات خارجی متفاوتی از خود بر جای می گذارند.

مکانیزم های دولتی، توسعه، توسعه ی شهری، تصمیمات دولتی، کشور ایران