ابوالفضل مجنونی هریس - مربی پژوهشی مرکز مطالعات اقلیمی بخش مهندسی آب دانشگاه شیراز
شاهرخ زندپارسا - استادیار بخش مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
علیرضا سپاسخواه - استاد بخش مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
علی اکبر کامگار حقیقی - دانشیار بخش مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

برای استفاده بهینه از آب در مزرعه، یک برنامه بندی دقیق آبیاری لازم است. تردیدی نیست که پیش بینی نیاز آبی گیاهان، پایه و اساس یک برنامه بندی آبیاری را تشکیل می دهد. در این پژوهش ابتدا با استفاده از داده های حاصله از کشت ذرت دانه ای در سالهای 1382 و 1383 در اراضی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، زیر برنامه تبخیر- تعرق و جریان آب خاک مدل MSM ارزیابی و سنجش اعتبار گردید. مقایسه مقادیر پیش بینی شده رطوبت خاک توسط مدل ومقادیر اندازه گیری شده آن در اعماق مختلف خاک توام با مقادیر مختلف مقدار آب آبیاری را نشان دادند که در این قسمت، مدل MSM نیاز به واسنجی نداشت واعتبار آن در پیش بینی تبخیر – تعرق ذرت تایید گردید. در مرحله بعدی، تبخیر- تعرق گیاه ذرت با استفاده از رابطه پنن – مانتسیس با اعمال ضرایب گیاهی منفرد (single crop coefficient) و دوگانه (dual crop coefficient) برای دو سال آزمایش، بصورت روزانه محاسبه شدند. نتایج نشان داد که مدل MSM مقادیر فصلی تبخیر- تعرق و تعرق بالقوه گیاه و تبخیر از سطح خاک را بترتیب برای سال اول برابر 863، 536 و 329 میلی متر و برای سال دوم برابر ضریب گیاهی دوگانه بترتیب در سال اول برابر 693، 489 و 205 میلی متر و در سال دوم برابر 700، 487 و 213 میلی متر تخمین زده شدند. قابل ذکر است که مقدار تبخیر – تعرق بالقوه فصلی ذرت در این منطقه بر اساس روش پنمن – مانتیس نشریه فائو 56 با اعمال ضریب گیاهی منفرد برای سال اول و دوم بترتیب برابر 315 و 62میلی متر بدست آمد. با توجه به مقادیر آب آبیاری لازم و مقادیر پیش بینی تبخیر – تعرق بالقوه می توان نتیجه گرفت که روش توصیه شده پنمن – مانتیس در نشریه فائو 56، مقدار تبخیر – تعرق بالقوه گیاه ذرت را در منطقه پژوهش کم برآورد می کند. این نتیه بانتایجی که برای گیاهان دیگر در منطقه باجگاه ارائه شده مطابقت دارد.

مدل، ارزیابی، تبخیر- تعرق بالقوه ، ضریب گیاهی و رطوبت