رضا بهراملو

با توجه اینکه ایران کشوری است که اکثر نقاط آن دارای اقلیم خشک ونیمه خشک بوده وبا کمبود آب روبرو هستندلذا جلوگیری از تلفات این منبع ملی دارای اهمیت فوق العاده ای است. یکی از راههای جلوگیری از تلفات، اجرای اصولی وعلمی شبکه های آبیاری و افزایش راندمان انتقال می باشد. به همین منظور ضروری به نظر می رسد که کارهای انجام یافته بر روی شبکه ها ارزیابی گردیده ونقاط ضعف وقوت شناسائی گردیدد. به همین منظور یک فقره طرح تحقیقاتی به مدت دو سال جهت ارزیابی فنی پوشش کانالهای اجرا شده و در دست بهره برداری که شامل کانالهای پوشش دار (بتنی و سنگ و ملات) و بدون پوشش (سنتی) بودند، انجام یافت. محل اجرای طرح دشت همدان – بهار بوده و برای این منظور ١٨ مورد از کانالهای انتفال آب از این دشت انتخاب گردیده و در آنها مسائل و مشکلات فنی و بهره برداری بررسی گردیده و راندمان انتقال اندازه گیری شد. بر اساس نتایج ارزیابی، مشکلات عمده فنی وبهره برداری این کانالها عبارت بودند از: ترک خوردگی و تخریب کانالهای بتنی، دستکاری و تخریب دریچه های آبگیری، رشد علفهای هرز، نبود حوضچه ترسیب درابتدای اکثر کانالها، ورود مواد رسوبی به داخل کانالها و اراضی، ورود فاضلاب و زباله ها و سایر مواد خارجی به داخل کانالها و عدم رعایت حریم آنها. همچنین براساس اندازه گیری میانگین مقدار راندمان انتقال در کانالهای آبیاری با پوشش سنگ و ملات ماسه و سیمان از همه بالاتر و براب93/5% و سپس بترتیب در پوشش های بتنی 70/8% و در کانالهای سنتی 52/14% تعیین گردید.

کانالهای آبیاری ، راندمان انتقال، پوشش،مشکلات فنی، بهره برداری