حسن علی اصغرزاده - کارشناس منابع آب سازمان آب و برق خوزستان
حسین ثنائی نژاد - عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

اخیراً روشهای متعدد زیادی برای تخمین تبخیر- تعرق در مناطق بزرگ توسعه داده شده اند. یکی از این روشهای جدید استفاده از فن آوری سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی می باشد. بدین منظور مطالعه ای با استفاد از تصویر ماهواره ای Landsat 7 ETM+، نقشه های توپوگرافی و پوشش گیاهی و همچنین داده های هواشناسی انجام شده است. در ابتدا مقادیر تبخیر- تعرق واقعی و گیاه مرجع به ترتیب توسط معادل ههای توازن انرژی و هارگریوز در سرتاسر حوضه محاسبه شدند. سپس برای هر پیکسل از هر پوشش گیاهی، مقدار ضریب گیاهی از تقسیم دو مقدار تبخیر- تعرق فوق محاسبه شد هاست. از آنجاییکه مقدار ضریب گیاهی برای هر تیپ متغیر بوده لذا برای محاسبه مقدار ثابت و مناسب آن برای هر تیپ، از همپوشانی نقشه پوشش گیاهی با نقشه ضریب گیاهی، توزیع فراوانی تجمعی ضرایب گیاهی برای هر یک از تی پها تعیین و برای فراوان یهای تجمعی مختلف، مقدار ضریب گیاهی متناظر با آنها استخراج شد. سپس مربع میانگین خطا بین مقادیر تبخیر- تعرق بدست آمده از حاصلضرب این ضرایب در تبخیر- تعرق گیاه مرجع و مقادیر حاصله از معادله توازن انرژی، محاسبه شد. نتایج نشان داد که ضرایب گیاهی متناظر با فراوانی تجمعی 6/0 کمترین خطا راداشتند. در نهایت مقادیر تبخیر- تعرق محاسبه شده با استفاده از این ضرایب با روش دیگر مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج همچنین همبستگی بالایی را بین این دو روش نشان داد (r2=0/996). این امر نشان دهنده امکان استفاده از ف نآوری سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی برای تخمین تبخیر- تعرق خصوصاً در مناطق یا حوضه های بزرگ می باشد.

تبخیر- تعرق واقعی، تبخیر- تعرق گیاه مرجع، پوشش گیاهی، سنجش از دور، سیستم اطلاعات جغرافیایی