رسول قبادیان - عضو هیئت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه و دانشجوی دکتری سازه های آبی دانش
محمود شفاعی بجستان - استاد دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران

سرریز جانبی ازجمله سازه های مهم در شبکه های آبیاری و زهکشی می باشد که به عنوان سازه حفاظتی در بالا دست سیفونهای معکوس و زیرگذر جاده ها و به عنوان سرریز انتهایی برای تخلیه آب مازاد ناشی از بهره برداری نا درست آبگیرهای بالا دست درانتهای کانالهای اصلی قرار میگیرد . همچنین برای برداشت مقدار معینی آب از رودخانه یا کانال بطورپیوسته وبصورت ثقلی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.در این مقاله روش جدیدی بر اساس شبکه های عصبی مصنوعی برای تعیین تخلیه سرریزهای جانبی (Cd) در کانالهای مستطیلی ارائه شده است. شبکه عصبی مصنوعی مورد استفاده از نوع پرسپترون چند لایه با قانون یادگیری پس انتشار و تکنیک حداقل مربعات خطا بوده که این ضریب هم در طراحی سرریزهای جانبی را با ایجاد نگاشتی غیر خطی بین پارامترهای وثر بر آن از قبیل عدد فرود جریان در بالادست سرریز (Fr1)، ارتفاع سرریز به عمق جریان ، طول سرریز به عمق جریان ، ارتفاع جریان روی تاج سرریز به ارتفاع سرریز و پهنای کانال به عمق جریان تعیین می نماید. مقایسه های آماری نتایج حاصل از شبکه عصبی مصنوعی با دوازده روش تجربی موجود نشان داد که شبکه عصبی مصنوعی قادر است با دقت بالاتری ضریب تخلیه سرریزهای جانبی را تعیین نماید.

شبکه عصبی مصنوعی،پرسپترون چند لایه، سرریز جانبی ، ضریب تخلیه