بابک لشکرآرا - دانشجوی دکتری سازه های آبی دانشگاه شهید چمران اهواز
منوچهر فتحی مقدم - دانشیار دانشکده علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
عبدالکریم بهنیا - دانشیار دانشکده علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
کیخسرو چنگلوایی - مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان

پوشش بستر و جداره 1 کانالهای انتقال آب به منظور کاهش تلفات ناشی از نشت آب در چند دهه اخیر مورد توجه خاص قرار گرفته است . علیرغم تنوع در انواع پوشش های مورد استفاده در کنالهای آبیاری در دنی ا ، در ایران عمدت اً از پر هزینه ترین نوع آن که همان پوشش بتنی است استفاده می شود . علا وه بر آن بدلیل عدم توجه کافی به مشکلات بستر پوشش (کیفیت خاک) و عدم بهره برداری و نگه داری مناسب ، این پوشش ها دچار مسائل عدیده ای گردیده اند که غالبا علاوه بر صرف هزینه های هنگفت، هدف اصلی از احداث آنها یعنی کاهش تلفات آب و افزایش راندمان نیز مورد سئوال قرار گرفته است . در تحقیق حاضر ضمن معرفی انواع پوشش های قابل کاربرد در سطح کشور ، نسبت ب ه معرفی پوششی ساده و ارزان که با تکنولوژی پا یین تری قابل اجرا است ، پرداخته شده است . در همین راستا روش آستردهی شیمیایی خاک جداره کانال با استفاده از نمکهای سدیم پیشنهاد شده است . این نمکها باعث واگرائی ذرات رس شده و با کاهش خلل و فرج، نفوذ پذیری را نیز کاهش می دهند. در این تحقیق کربنات سدیم بعنوان نمکی که جذب سدیم را بر روی ذرات خاک بهتر صورت میدهد ، انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است ، که نتیجه آن کاهش 50 درصدی نشت آب در کانال طرح نسبت به میزان نشت از کانال شاهد بوده است . استفاده از سیمان نیز جهت افزایش مقاومت پوشش در مقابل آبشستگی و افزایش دوام آن بمیزان 5% در خاکهای رسی توصیه شده است.

آستردهی ، نمکهای سدیم ، نشت ، سدیم قابل تبادل، تبادل کاتیونی