سعید پورشهیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی، دانشگاه کشاورزی ساری
سید حسن گلمایی - دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه کشاورزی ساری
حجت احمدی - دانشجوی دکتری سازه های آبی، دانشگاه تهران

یکی از مشکلات موجود در بهره برداری از کانال های آبیاری، افتادگی سطح آب می باشد. بر حسب تعریف نرخ کاهش عمق آب در هر نقطه از کانال را افتادگی سطح آب گویند که اگر بطور ناگهانی حتی با تغییرات ناچیز رخ دهد، می تواند به کانال آسیب های جدی وارد کند . به طور کلی، تخریب زمانی اتفاق می افتد که نیروی هیدرواستاتیک زیر پوشش کانال نسبت به نیروهای وارده در داخل آن بیشتر شود . بنابراین برای جلوگیری از تخریب، همواره می بایست در بهره برداری از کانال سرعت افتادن آب کنترل گردد . طبق توصیه های USBR نرخ معمول سرعت افتادن آب برای پوشش بتنی با شیب جانبی 1/5 ، 0/5 فوت ( 150 میلی متر) در هر 1 ساعت است . در این تحقیق، با استفاده از نرم افزار PLAXIS نیروها و لنگرهای وارد بر پوشش کانال در چند نوع خاک بررسی شد . برای این منظور، یک کانال بتنی با مقطع ذوزنقه ای و شیب جانبی 1/5 در نرم افزار طراحی و پس از اعمال شرایط اولیه، سطح آب با نرخ ذکر شده کاهش یافت. نتایج نشان داد امکان تخریب برای پوشش در این شرایط نیز وجود دارد.

بهره برداری شبکه، افتادگی سطح آب، پوشش کانال، مدل PLAXIS