نوراله جلالی کوتنایی - کارشناس ارشد آباری و زهکشی، مرکز ترویج و توسعه تکنولوژی اهواز
عبد علی ناصری - عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز

برنج به عنوان دومین غذای اصلی مردم کشورمان، نقش مهمی در تغذیه مردم ایران دارد. مصرف بسیار زیاد آب جهت رشد و نمو این محصول از یک سو و بحران منابع آب در کشور از سوی دیگر، کارشناسان و دست اندرکاران را به این فکر وا داشته تا نسبت به معرفی روش های جدید آبیاری اقدام نمایند. در حال حاضر آبیاری برنج به صورت غرقابی دائم در کشور مرسوم است. بحران خشکسالی در کشور و زیر کشت نرفتن سطح زیادی از شالیزارها این مهم را بیان می کند تا با صرفه جویی در مصرف آب بتوانیم بحران کم آبی را سپری نمائیم. روش آبیاری متناوب در شالیزارها معمولا بعداز وجین دوم در شالیزار آغاز شده و سپس آبیاری به ارتفاع 4-5 سانتیمتر انجام شده و بعد از رسیدن به رطوبت 80 تا 90 درصدی دوباره آبیاری بعدی انجام می شود. تحقیقات حاضر در مزرعه مرکز ترویج و توسعه تکنولوژی هراز با مقایسه دو کرت 0/6 هکتاری و بکارگیری دو روش غرقاب دائم و آبیاری متناوب در سال 1378 برای واریته نعمیت انجام شده است. روش اندازه گیری دبی ورودی به کرتها با استفاده از پارشال فلومهایی که دستگاه ثبات روی آن مستقر شده و زمان و عمق آب ورودی به دو کرت را دقیقا ثبت می نماید. هر دو کرت از نظر عدم خروج آب کنترل شده ئ زمان نشاکاری و برداشت نیز در هر دو کرت یکسان بوده است. نتیجه اینکه در روش آبیاری غرقابی میزان آب آبیاری برابر با 1326 میلیمتر (از نشا تا برداشت) و در روش آبیاری متناوب در همین زمان این مقدار برابر با 976 میلیمتر بوده است. به عبارت دیگر روش آبیاری متناوب مقدار 360 میلیمتر یا 27 درصد نسبت به آبیاری دائمی آب کمتری مصرف نموده است. در بررسی مقدار محصول نیز مقدار محصول کرت آبیاری شده به روش متناوب 4 درصد بیش از روش غرقاب دائم بوده است.

برنج، آبیاری متناوب، آبیاری دائم، پارشال فلوم ثبات