پیام نجفی - استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)

بسیاری از روابطی که برای تبخیر و تعرق گیاه پتاسیل ET0 ارائه شده تاثیر مناطق اطراف را در نظر نمی گیرند، در صورتی مناطق اطراف خصوصا در مناطق خشک و نیمه خشک روی Et0 تاثیر گذار است. این تحقیق در دو بخش انجام شده است. در بخش اول مقادیر حاصل از طشتک تبخیر در دو ایستگاه متفاوت منطقه اصفهان که یکی در منطقه غیر زراعی و دیگری در منطقه مزروعی واقع است، مورد مقایسه قرار گرفته است. بر این اساس داده های 8 ساله طشتک تبخیر بین سال های 1987 تا 1995 در ایستگا ههای جنوب شرق اصفهان و کبوتر آباد مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج حاصل از بخش اول تحقیق نشان می دهد که به طور متوسط بین این دو ایستگاه واقع در منطقه اصفهان، در زمان یکسان، 1/35 میل یمتر بر روز اختلاف تبخیر از طشتک وجود دارد. با توجه به مجاورت و یکنواخت بودن شرایط اقلیمی دو ایستگاه، این مطلب شدت تاثیر پدیده لغزش حرارتی نشان می دهد، خصوصاً آن که اختلاف در ماه های گرم سال شدت می یابد. در بخش دوم داد ههای سه ساله لایسیمتری گیاه مرجع چمن در دو محل مختلف، یکی در محل ایستگاه کبوترآباد و در منطقه زراعی و دیگری در ایستگاه هواشناسی اراک که مناطق اطراف آن مزروعی نیست، جمع آوری شده است. در این بخش مقادیر تبخیر و تعرق حاصل از لایسیمترها، درجه حرارت حداکثر، متوسط و حداقل، تبخیر و تعرق پتاسیل حاصل از روش های هارگریوز-سامانی (به عنوان یک روش متکی به درجه حرارت) و فائو پنمن مانتیث مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان می دهد در شرایطی که متوسط درجه حرارت حداکثر22 درجه سانتیگراد و سرعت باد و رطوبت نسبی اندازه گیری شده در ایستگا ههای هواشناسی تقریباً برابر هستند،میزان متوسط تبخیر و تعرق حاصل از لایسیمتر چمن به ترتیب 6/8 و 5/7 میل یمتر در روز برای اراک و کبوتر آباد یباشد. این در حالی است که نتایج محاسبه از دو روش فوق تقریباً برابر هستند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان م یدهد که استفاده از داده های ایستگاه های هواشناسی واقع در مناطق خشک و نیمه خشک، در صورتی که محل اندازه گیری پارامترهای هواشناسی در مناطق غیر زراعی واقع باشد، برآورد تبخیر و تعرق را با خطای قابل توجه همراه می کند.

کاربری مناطق اطراف، تبخیر و تعرق، طشتک، لایسیمتر، مناطق خشک و نیمه خشک