افشین تکدستان - دکترای مهندسی عمران محیط زیست وعضوهیئت علمی گروه بهداشت محیط دانشگاه
مریم پازکی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران محیط زیست دانشکده محیط زیست - دانش

در کشور ما تا افق 1400 تعداد تصفیه خانه فاضلاب شهری به 800 عدد خواهد رسید که اکثر سیستم تصفیه فاضلاب شهری به دلیل راندمان بالا ، قابلیت کاربرد در شرایط اقلیمی مختلف و همچنین نیاز به فضای کمتر از نوع سیستم لجن فعال می باشند. لجن اولیه و ثانویه فاضلاب باقیمانده حاصل از تصفیه فاضلاب است که متوسط سرانه لجن اولیه و ثانویه تولیدی در سیستم های متعارف تصفیه فاضلاب به ترتیب 0/7 و 2 لیتر به ازای هر نفر در روز برآورد میشود. در دهه های اخیر با محدودیت های قانونیکه در مورد روشهای سوزاندن و دفع لجن در زمین و دریا بوجود آمده است ، روش کاربرد لجن در زمین جهت مصارف مختلف کشاورزی وآبیاری بطور گسترده ای مورد توجه قرار گرفته است . در این روش از حجم زیاد آب و خاصیت کودی لجن پس ازبیخطر سازی و تصفیه جهت آبیاری و اصلاح خاک استفاده می گردد. اگر چه لجن دارای مواد مغذی گیاهی مفید بوده و باعث اصلاح خاک میشود اما ممکن است حاوی انواع پاتوژن ها ، فلزات سنگین و ترکیبات آلی سمی باشد که کاربرد این لجن ها میتواند خطر بالقوه ای برای محصولات ، حیوانات و انسان داشته باشند و از طرفی باعث آلودگی خاک و آبهای سطحی و زیرزمینی شوند. متاسفانه در کشور ما هیچ استاندارد ، محدودیت و مقررات زیست محیطی جهت دفع و استفاده مجدد از لجن در زمین جهت مصارف کشاورزی وجود ندارد ، لذا هدف از ارائه این مقاله علاوه بر تعیین سرانه تولید لجن اولیه و ثانویه و خطرات زیست محیطی آنها ، جدید ترین استانداردهای زیست محیطی در کاربرد لجن درخاک از نظر پاتوژنها ، فلزات سنگین و مواد آلی سمی با توجه به نوع محصول و زمان برداشت و روش کاربرد لجن در کشاورزی و آبیاری مرور می گردد.

لجن فاضلاب ، تصفیه لجن ، استفاده مجدد در کشاورزی ، استاندارد زیست محیطی ، فلزات سنگین و پاتوژن