افراسیاب میرزایی - کارشناس عمران- مدیر امور توسعه شبکههای آبیاری و زهکشی شرکت آب منطقهای
محمدرضا حسینی - کارشناس آبیاری- کارشناس شبکههای آبیاری و زهکشی شرکت آب منطقهای استان گ
محمد علی اسدی - کارشناس زمین شناسی- معاون فنی شرکت مهندسی مشاور موج آب فن
محبوبه شهابی - کارشناس آبیاری- کارشناس شرکت مهندسی مشاور موج آب فن

اگرچه باران باران نعمتی اساسی برای حیات و بقای کره خاکی است اما زمانی که به صورت رگبارهای شدید و طولانی حادث شود پیامدهای ناشی از آن به صورت سیل و آبگرفتگی و یا زهدار شدن اراضی یکی از معضلات اساسی در بهره مندی انسان از توانمندیهای آب و خاک می گردد. اراضی استان گلستان به دلیل هجوم جریان های سطحی و سیلاب و عدم زهکشی مناسب دچار آبگرفتگی و زهدار شدن می شود. همچنین به دلیل شور و قلیایی بودن اراضی و وضعیت نامطلوب زهکشی زیرزمینی اراضی دشتی و بالابودن سطح آب زیرزمینی در کشاورزی استان تأثیر بسیار منفی داشته که بایستی اقدام به شناخت پدیده ها و چاره اندیشی در مهار و کنترل آن نمود. در این مقاله به بررسی مشکل بخشی از اراضی دشت قره سو استان گلستان پرداخته شده است . تمامی بار جریانات سطحی این دشت وسیع 70 هزار هکتاری تنها توسط زهکش های اورکت حاجی و بصیرآباد هرکدام به طول 15 کیلومتر و رودخانه قره سو به طول 46 کیلومتر تحمل می شود. بنابراین بایستی تدابیر لازم در جهت افزایش ظرفیت زهکشی دشت اندیشیده شود. بدین منظور حجم جریان های سطحی دشت و ظرفیت زهکش های موجود و رود خانه قره سو محاسبه شده است . درنهایت باتوجه به شرایط موجود (ظرفیت پایین زهکش ها و رودخانه و حجم بالای جریانات ورودی به دشت و شیب کم ) یکی از راه حلهای مهم افزایش ظرفیت زهکش های موجود و احداث زهکش های جدید می باشد . براساس نتایج به دست آمده میتوان علاوه بر لایروبی و افزایش ظرفیت زهکش های اورکتحاجی و بصیرآباد و بستر رودخانه قره سو، زهکش اورکتحاجی در امتداد مسیر قبلی به طول 24 کیلومتر و با 24 رشته زهکش فرعی 2کیلومتریو زهکش بصیرآباد به طول 20 کیلومتر توسعه داد. درنتیجه می توان گفت با زهکشی مناسب علاوه برکنترل سیلاب و جلوگیری از خسارات ناشی از آن می توان با بهبود شرایط خاک و افزایش آب در شرایط بحران آبی موجود گام مهم و مؤثری در جهت افزایش توسعه پایدار در کشاورزی برداشت.

زه آب، کنترل سیلاب، زهکش، بحران آب، توسعه پایدار، اورکت حاجی، بصیرآباد، دشت قره سو، استان گلستان