طهمورث حیدری موصلو - کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
احمد رشیدی نژاد - کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

خلیج فارس، این منطقه ژئوپلیتیکی ایرانی- عربی، به ترتیب با دارا بودن 41 و 61/5 درصد ذخایرطبیعی گاز و نفت جهان همواره کانون توجه جهانیان، به ویژه قدرت های صنعتی بوده است. به طوریکه این مزیت ویژه موجبات رقابت قدرت های منطقه ای وفرامنطقه ای را برسر تصاحب این منابع و مسیرهای انتقال، آن فراهم آورده است. در حال حاضر روزانه 17 میلیون بشکه نفت خام و 3/5 میلیارد فوت مکعب گاز مایع در این منطقه تولید می شود. که عمدتاً توسط، خطوط لوله و تانکرهای نفتکش به بازارهای مصرف سراسر دنیا صادر می گردد . بر پایه ی پیش بینی ها، دست کم در 25 سال آینده نگاه های جهانی به منطقه ی خلیج فارس دوخته خواهدشد. علت این امر افزایش تقاضای جهانی برای انرژی است. بر پایه ی پیش بینی های صورت گرفته مصرف جهانی نفت تا سال 2020 روزانه به 111/5میلیون بشکه خواهد رسید. که در این بین سهم خلیج فارس از کل تولید جهانی به 45 درصد تولید جهانی، یعنی 49/8میلیون بشکه در روز خواهد رسید. بنابراین با در نظر گرفتن روند رو به رشد تقاضا برای انرژی، و نقش این منطقه در پاسخ به افزایش نیاز جهانی انرژی، افزایش جایگاه ژئوپلیتیکی این منطقه و مسیرهای انتقال انرژی آن، به ویژه تنگه هرمز قابل پیش بینی خواهد بود. در این تحقیق با استفاده از شیوه توصیفی- تحلیلی سعی گردیده از یک سو به بررسی و تحلیل ژئوپلیتیکی انرژی و ذخایر آن در منطقه خلیج فارس و مسیرهای انتقال آن پرداخته شود و از سوی دیگر دورنمای ژئوپلیتیک انرژی این منطقه را تبیین می نماییم

منطقه خلیج فارس، انرژی (نفت و گاز)، خطوط لوله و ژئوپلیتیک انرژی