محمود شفاعی بجستان - کارشناسان شرکت مهندسی مشاور طرح نواندیشان
جواد مرادلو - کارشناسان شرکت مهندسی مشاور طرح نواندیشان
علی تفرج نوروز - کارشناسان شرکت مهندسی مشاور طرح نواندیشان
علیرضا اتحاد - کارشناس ارشد سازه های هیدرولیکی شرکت سهامی آب منطقه ای آذربایجان شرق

سد انحرافی میل و مغان در سال 1349 بر روی رودخانه مرزی ارس مابین کشورهای ایران و جمهوری آذربایجان احداث شده است. این سد آب تنظیمی سد ارس را به دو طرف رودخانه؛ به کشورهای ایران و جمهوری آذربایجان منحرف می نماید. با توجه به پیش آمدن فرسایش و آب شستگی در پایین دست حوضچه آرامش سد، مطالعه این پدیده و ارائه راهکارهایی برای جلوگیری از گسترش و کنترل آن ضروری به نظر می رسد. در این مقاله به بررسی دلائل تخریب صورت گرفته پرداخته شده است. در این مطالعه ابتدا دبی سیلابی با استفاده از نرم افزار HYFA به روز شده و سپس در ادامه پس از مدلسازی هیدرولیک جریان در پایین دست با نرم افزار HEC-RAS طرح هیدرولیکی حوضچه آرامش و حفاظت پایین دست آن، اعماق پایاب و دیگر پارامترهای هیدرولیکی طرح کنترل گردید. در ادامه با استفاده از نرم افزار GSTARS 3.0 فرسایش عمومی پایین دست سد مدل شد. در این مقاله، همچنین آبشستگی با دو روش مختلف تخمین زده شده است. در نهایت با جمع بندی مطالعات صورت گرفته، وزن پارامترهای دخیل در تخریب حاصله معین گردید.

آب شستگی ، فرسایش ، سد انحرافی ، حوضچه آرامش ، سد میل و مغان