زهرا کاظم پور - دانشجوی دکتری تخصصی علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران
مریم ناخدا - استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران

طی دهه های گذشته فرایند اطلاع یابی کاربران در منابع الکترونیکی پیوسته موضوع تحقیقات فراوانی در حوزه ذخیره و بازیابی اطلاعات بوده است. با فراگیر شدن دسترسی افراد به منابع شبکه وب، فصل تازه ای در این مطالعات گشوده شده و بسیاری از محققان حوزه بازیابی اطلاعات به مطالعات مبتنی بر وب و بررسی رفتار جستجوی وب کاربران علاقه مند شدند. در مقاله حاضر پژوهشگران با روش فراتر کیب و از طریق مرور متون مرتبط، اقدام به مفهوم پردازی رفتار جستجوی وب و شناسایی مدل های مربوط به آن نمودند. سپس به توصیف مدل های رفتار جستجوی وب ناوارو- پریتو، اسکایف و راجرز، مدل جست و جوی اطلاعات وب چو، دتلور و ترنیال، مدل چند بعدی تعامل کاربر و وب ونگ، هاک و تنوپیر، مدل ساده جستجوی اطلاعات در وب هولسچر و استراب، مدل فرایند جستجوی اطلاعات در وب لوبر و کریستیا، مدل رفتار اطلاع یابی و بی دانشمندان علوم اجتماعی مهو و تیبو، مدل نظری رفتارهای اطلاعاتی وبی کارگران سازمانی دتلر، مدل لنزهای شبکه ای ادواردز، مدل کلان رفتار جستجوی اطلاعات وب نایت و اسپینک، مدل رفتار جستجوی اطلاعات در موتورهای جستجوی وبی شریت، هرناندز، زاجا، پیرولی و مدل تعاملات جستجوی وب کینلی پرداخته است. پس از مرور مدل های رفتار جستجوی وب، عوامل موثر بر رفتار جستجوی وب به دست آمد. رشد سریع وب، محیطی را برای ظهور یک گروه جدید از کاربران فراهم آورده که این گروه جدید الزاما متخصصان اطلاع رسانی نبوده و در بسیاری از موارد، هیچ آموزش رسمی در ایجاد پرسش جستجوی مناسب با استراتژی های بازیابی اطلاعات دریافت نکرده اند. آنها به استفاده از استراتژی های جستجوی متنوع به همراه نتایج نامناسب بیشتر، عادت کرده و به میزان بسیاری به خود متکی هستند. این تغییرات در کاربران بدین معناست که متغیرهای متنوعی در تعاملات کاربران مختلف با وب باید مورد توجه قرار گیرند. به عبارتی، توجه به متغیرهایی که بر رفتار جستجوی اطلاعات کاربران در وب تاثیر می گذارند از اهمیت بیشتری برخوردار شده اند. عوامل موثر بر رفتار جستجوی وب بدست آمده عبارت اند از: وظیفه جستجو، عوامل شناختی، عوامل جمعیت شناختی و ویژگی های جستجو.

رفتار جستجوی وب، مدل ها، عوامل موثر