محمد یونسی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی اکتشاف نفت، دانشکده مهندسی معدن، متال
احمدرضا ربانی - استادیارگروه مهندسی نفت، دانشکده مهندسی معدن، متالورژی و نفت، دانش

چندین منشاء برای ایجاد سولفیدهیدروژن در مخازن گازی ذکر شده است که مهمترین آنها عبارتند از: ( ۱)احیاء باکتریایی سولفات (SBR) که در این فرایند، سولفات مورد نیاز می تواند از انیدریت انحلال یافته در آب منفذی، آب تزریق شده در روش ازدیاد برداشت و همچنین از فرایند اکسیداسیون پیریت تحت تاثیر آب تزریق شده به مخزن تأمین گردد. این فرایند در مخازن کم عمق و در دمای پایین عمومیت دارد. میزان سولفی دهیدروژن تولیدی در نتیجه این فرایند از ۵ درصد کمتر می باشد. ( ۲) تجزیه حرارتی مواد آلی سولفوردار که در کروژن و نفت به مقدار اندکی وجود دارد در درجه حرارت بالا (بیش از 175 oC) در ایجاد سولفید هیدروژن دخیل است. این فرایند نیز به علت محدودیت مواد آلی سولفور دار نمی تواند مقادیر بیش از ۵ درصد سولفیدهیدروژن در مخازن گازی تولید کند. ( ٣) احیاء ترموشیمیایی سولفات (TSR) مکانیزم غالب ایجاد سولفید هیدروژن در مخازن گازی عمیق کربناته است که تحت تأثیر واکنش مستقیم انیدریت و گازهای سبک هیدروکربنی در درجه حرارت بیش از١٤٠oC - 120، نقش مهمی در تولید و افزایش مقادیر بیش از ۱۰ % سولفیدهیدروژن در مخازن گاز دارد. در مخازن گازی کربناته جنوب ایران بویژه در سنگ مخزن دالان تحتانی آثاری از فرایند احیاء ترموشیمیایی سولفات دیده م یشود که مهمترین این شواهد شامل افزایش درصد نیتروژن، سبکتر شدن ترکیب ایزوتوپی گاز CO2 و سنگینتر شدن ترکیب ایزوتوپی ترکیبات هیدروکربوری در مقایسه با افقهای بالاتر بویژه در مخازن گازی تدفین شده در اعماق بیش از ۴ کیلومتر که درجه حرارت بیش از ۱۴۰ را تحمل نمود هاند. می باشد.

سولفی دهیدروژن، احیاء باکتریایی سولفات، احیاء ترموشیمیایی سولفات، گاز ترش