عماد درعایائی - پژوهشگاه صنعت نفت
میرمحمد یزدانبخش - پژوهشگاه صنعت نفت
علی اصغر تجلی نژاد - پژوهشگاه صنعت نفت
حمید قاسم - پژوهشگاه صنعت نفت

از آنجائیکه هر ساله صنعت نفت مبالغ زیادی ارز صرف خرید مواد شیمیایی کند کننده مینماید، اگاهی از کیفیت اینگونه مواد و اطمینان از کارایی مثبت آنها امری ضروریست. مواد شیمیایی کند کننده مصرفی در سیستم های خنک کننده پالایشگاه ها دارای خاصیت مضاعف پیشگیری از تشکیل رسوب نیز می باشند. اینگونه مواد اکثرا بصورت مخلوطی از چند ماده شیمیائی نظیر پلی فسفاتها، فسفوناتها، استرهای الکل های چندگانه، پلی الکترولیتها، املاح فلز روی و ترکیبات آزول توسط شرکتهای مختلف تهیه می گردند. سابقا کنترل کیفیت اینگونه مواد توسط انجام جداگانه چند تست استاندارد صورت می گرفت که در این گونه تستها پارامترهای عملیاتی نظیر شرایط شیمیائی آب هر پالایشگاه (از نظر سختی کل و مقدار املاح محلول، درجه قلیائیت ، پ هاش ، درجه حرارت و غیره) ، سرعت سیال، اثر متقابل گالوانیکی فولاد وبرنج ، اشباع آب از اکسیژن در درجه حرارتهای کاربردی نادیده گرفته می شد. از این رو طراحی و ساخت پیلوت آزمایشگاهی سیستم های خنک کننده این فرصت را فراهم نمود تا تاثیر تعداد زیادی از پارامترهای واقعی سیستم در آزمایشگاه بر روی عملکرد مواد شیمیایی مذکور تحت مطالعه و ارزیابی قرا رگیرد. در این مقاله پس از معرفی سیستم پیلوت ساخته شده مختصرا آخرین تئوری های موجود در رابطه با مکانیزم عملکرد اینگونه مواد بیان گردیده و نهایتا پس از بررسی نتایج حاصل از عملکرد سه نمونه تجارتی (با شناخت کامل از فرمولاسیون آنها) در این واحد پیلوت نتایج بدست آمده را با نتایج حاصل از عملکرد آنها در واحدهای صنعتی مقایسه می نمائیم.