احمد ساعتچی
جلال حجازی
محمود منیرواقفی

تاریخ پوشش الکترولس با 15 سال تلاش با هدف ایجادپوشش های یکنواخت، مقاوم به سایش، مقاوم به خوردگی همراه با ضریب اصطکاک اندک بوده است. پوشش الکترولس تنها پوششی است که امکان رسوب یکتواخت در تمامی قسمتهای قطعه را فراهم می آورد. پیشرفتهای اخیر در زمینه افزایش پایداری حمام های الکترولس بالاخص در حمام های تجارتی اسیدی، ایجاد پوشش های کامپوزیتی الکترولس نیکل فسفر با ذرات مختلف از جمله PTFE ، المان طبیعی، سرامیک ها، کاربید کرم، سیلیکون کاربید و اکسید الومینیوم را امکان پذیر ساخته است. با این حال هنوز مشکلاتی سر راه ایجاد چنین پوشش هایی وجود دارد . در حال حاضرپوشش های کامپوزیتی فوق الذکر مورد تایید نسبتا کامل قرار گرفته اند. در این مقاله تاثیر شرایط مختلف بهم زدن حمام بر کیفیت پوشش کامپوزیتی الکترولس نیکل، فسفر مولیبدن برای کاربردهای ضد اصطکاک مورد بحث قرار گرفته است . از آنجاییکه شناور کردن ذرات MoS2 درحمام الکترولس جهت نشست ذرات رویزمینه ضروری است لذا اینمقاله در بر گیرنده تاثیر عوامل مختلف بهم زدن روی کیفیت پوشش های کامپوزیتی می باشد. این بررسی ها عمدتا بر پایه اندازه گیری سرعت رسوب، اجراء آنالیز نیکل، فسفر، سولفور مولیبدن، آزمایشات سختی، متالوگرافی و توپوگرافی توسط SEM بوده است. برای بهمزدن حمام از روشهای مغناطیسی و دمیدن با گاز (هوا، اکسیژن، ازت) استفاده گردید. نتایج نشان می دهد گرچه بهم زدن حمام برای شناور کردن ذرات MoS2 ضروری می باشد معی الوصف با افزایش سرعت بهم زدن سرعت رسوب کاهش و بالطبع زمان لازم برای اجراء فرایند بطور فزایندهای افزایش می یابد. از طرفی از میان سیستمهای بهم زدن روش دمیدن با هوا با عمل کرد نسبتا مطلوب از نظر سرعت رسوب، یکنواختی توزیع ذرات MoS2 پایداری حمام و مورفولوژی سطح شناخته گردید.