کامبد امینی حسینی
محمدکاظم جعفری

خطر زمین لرزه در شهر تهران به واسطه موقعیت جغرافیایی و زمین ساختی، وجود گسلهای فعال متعدد در اطراف آن، وقوع زلزله های مخرب تاریخی متعدد در محدوده آن و سایر شواهد تکتونیکی و زمین شناختی، بسیار بالا ارزیابی می شود. متخصصین زلزله شناسی با انجام مطالعات برآورد خطر زلزله با روشهای مختلف تعیینی یا احتمالاتی وقوع زمین لرز های مخرب در این کلانشهر را در آینده ای نه چندان دور محتمل م یدانند. اما با وجود بالا بودن خطر زلزله و هشدار متخصصان در این رابطه، اقدامات اساسی به منظور کاهش تلفات و خسارات ناشی از این رویداد محتمل در این شهر انجام نشده است. رشد ناهماهنگ و غیراصولی شهر تهران بخصوص در چند دهه اخیر، ساخت و ساز در حریم گسلها و مناطق مستعد ناپایداریهای زمین شناختی، طراحی و اجرای ساختمانها و تاسیسات حیاتی نامتناسب با شدت لرز هخیزی در تهران، نبود برنامه و توانمندیهای عملیاتی لازم برای مدیریت بحران در مرحله پاسخ و مقابله با تبعات وقوع زلزله، وجود بافتهای آسیب پذیر و فرسوده متعدد و پراکنده در سطح شهر، و بسیاری موارد دیگر همگی نشان م یدهند که در صورت وقوع زلزله ای شدید در تهران، تلفات و صدمات بعضا جبرا نناپذیری به این شهر و در نگاهی جامع نگر به کل کشور وارد خواهد گردید. به منظور ارتقای ایمنی در برابر خطر زلزله در تهران و تدوین سیاستها و راهبردهای مربوطه برای تهیه طرح جامع تهران، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله مطالعاتی را در قالب پروژه مطالعات خطر زلزله تهران برای مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران به انجام رساند. در این مطالعه و به منظور شناخت وضع موجود، کلیه مطالعاتی که در رابطه با موضوعات مرتبط با خطر زلزله در تهران (نظیر برآورد خطر زلزله، مطالعات ژئوتکنیک لرز های، برآورد آسی بپذیری مستحدثات و وضعیت مدیریت خطرپذیری در شهر تهران) توسط سازمانها یا نهادهای اجرایی یا تحقیقاتی بصورت مجزا انجام شده بودند، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده شده است. خلاصه ای از نتایج این مطالعات در این مقاله ارائه گردیده است