لیلا ابرجی فر - دانشجوی کارشناسی ارشد بازسازی پس از سانحه،دانشکده معماری و شهرسازی دا
سیما امینی - دانشجوی کارشناسی ارشد بازسازی پس از سانحه،دانشکده معماری و شهرسازی دا

وقوع بلایای طبیعی نظیر طوفان و سیل و ...در اغلب موارد تأثیرات مخربی بر سکونتگاههای انسانی باقی گذارده است و تلفات سنگینی بر ساکنان آنها وارد ساخته است، ساختمان‏ها و زیرساخت‏ها را نابود کرده و عوارض اقتصادی و اجتماعی پر دامنه‏ای بر جوامع و کشورها تحمیل کرده است.در صورتیکه دامنه خساراتی که یک سانحه به وجود می‏آورد تنها وابسته به قدرت ویران‏گری آن نیست . سالیانه وقوع طوفان و سیل در اقصی نقاط جهان، ساکنین این کره خاکی را مقهور قدرت خود می کند و اما انسان نیز به موازات پیشرفت علوم، فن آوری و با تکیه بر دانش و تجارب خود توانسته است به میزان قابل توجهی از آسیب ها و تلفات این سوانح بکاهد، به طوری که بسیاری از کشورهای پیشرفته در معرض خطر، با ایجاد ساختارهای مناسب شهری ونیز برقراری سیستم های اطلاع رسانی وارتباطات و ارائه ی راهکارهای آمادگی در برنامه مدیریت بحران، شهروندان خود را در مقابل این حوادث که تا حدودی قابل پیش بینی اند، تا حد امکان مصون نگاه می دارند. یکی از راهکارهای بسیار مهم برای آمادگی در برابرسوانح قابل پیش بینی (نظیر: طوفان و انواع گوناگون آن،آتشفشان و سیل و ...)،برنامه ریزی برای تخلیه جمعیت و امکانات منطقه مورد تهدید سانحه، در صورت لزوم می باشد.که می تواند تا حدود زیادی از میزان خسارات و تلفات ایجاد شده توسط سانحه بکاهد. بدین منظور تمامی جنبه های تخلیه بایستی قبلا طراحی و برنامه ریزی شده باشد تا تصمیم گیری در آخرین دقایق به حداقل غیرقابل اجتناب کاهش یابد. از آنجا که سیل، از بلایای رایج در کشورمان است و همچنین تجربه ی طوفان گونو در سال گذشته نیز نشان داد که با توجه به تغییرات عمده ی شرایط جوی کره زمین، در آینده ،احتمال وقوع حوادثی از این دست در کشورمان چندان دور از تصور نخواهد بود .در نتیجه توجه به برنامه ریزی تخلیه، این راهکار اساسی آمادگی در برابر این نوع بلایا، در برنامه مدیریت بحران مناطق سیل خیز و طوفان خیز ،توجه ویژه ای را می طلبد. هدفی که در این مقاله بدنبال آن هستیم کاهش خسارت‏های ناشی از سوانح قابل پیش بینی نظیر سیل و طوفان، اعم از تلفات انسانی و خسارات مالی از طریق ارائه ی اصول طراحی و تدوین برنامه ی تخلیه است. بدین منظوردر مقاله حاضر،سعی گردیده تا با گردآوری منابع مختلف و مطالعه ی تجربیات کشورهای توسعه یافته در این زمینه ،تخلیه را از جنبه های گوناگون مورد بررسی قرار داده و معیارها و اصول کلی آن استخراج گردد.برخی از فاکتورها ی بررسی شده در زمینه ی تخلیه ،شامل موارد زیر می باشند : اعلام خطر و دستور تخلیه نواحی که بایستی تخلیه شوند و مدت زمان لازم برای عملیات تخلیه مشخص کردن مسیرهای تخلیه و تهیه نقشه تخلیه،راستا و جهت حرکت در تخلیه نواحی و ساختمانهایی که بایستی به عنوان سرپناه موقت مورد استفاده قرار بگیرند نقاط تجمعی که برای هدایت مردم به مکانهای امن،مورد استفاده قرار گیرند تنظیمات و تجهیزات حمل و نقل و امکانات فنی مکان انبار کردن کالاها و حیوانات مکان برپایی کلینیکهای کمکهای اولیه برای مردم

مدیریت بحران ، سانحه ، سیل ، طوفان، برنامه تخلیه،آمادگی،کاهش خطر