مسعود نصیری زرندی - دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه علم و صنعت ایران
سید نظام الدین اشرفی زاده - دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه علم و صنعت ایران

برای حفاری موفق یک چاه، شرایط متعددی لازم است. یکی از فاکتور های مهم ،‌ خواص سیال حفاری (گل حفاری) مورد استفاده می باشد. با توجه به وظایف گوناگون گل حفاری در حفر چاه ها، موفقیت گل حفاری در برآورده کردن خواسته های حفار، مرهون انتخاب دقیق و صحیح فرمولاسیون گل حفاری می باشد. قبل از سال 1990 میلادی گل های مورد استفاده به گل های پایه آبی و گل های پایه روغنی محدود می شد. ابته هر کدام از گل های نام برده مزایا و معایبی است که با توجه به آنها برای یک حفاری به خصوص انتخاب می شوند. از سال 1990 به علت ممانت سازمان حفاظت از محیط زیست از کاربرد گل های پایه روغنی در حفاری های دریایی، گل های جدیدی با عنوان سیالات حفاری پایه سنتزی برای اولین بار در کشور نروژ با موفقیت امتحان شد. از آن پس، صدها چاه نفت و گاز با استفاده از این نوع گل ها با موفقیت حفاری گردید. یکی از انواع مهم گل های پایه سنتزی، سیال حفاری بر پایه استر می باشد. این نوع گل ها به علت زیست تجزیه پذیر بودن آن و کارآمد بودن نسبت به انواع پایه ابی و روغنی، و همچنین از نقطه نظر عملیاتی و هزینه های کل، کاربرد وسیعی در حفاری چاه های نفت و گاز در دریا نموده است. یکی از شیوه های تولید استر، استخراج اسید چرب از دانه های روغنی مانند روغن کانولا (کلزا) روغن نخل، روغن سویا و... می باشد. استرهای بدست آمده می بایست دارای ویسکوزیته کم و زیست تجزیه پذیری بالایی بوده و پایداری حرارتی قابل توجهی داشته باشند. نظر به این که تا کنون در کشور ما از این نوع سیالات استفاده چندنی نشده است امید می رود مقاله حاضر موجب آشنایی بیشتر کارشناسان ذیربط با این نسل جدید از گل های حفاری گردیده و صنعت نفت ایران را از مزایای آن بهره مند گرداند.

سیال حفاری، گل حفاری، استر، دانه های روغنی،‌امولسیفایر، محیط زیست