احد نظری - دکترای مدیریت پروژه، استادیار دانشگاه شهید بهشتی
کامران قوامی فر - کارشناس ارشد مدیریت ساخت، کارشناس مدیریت پروژه و مهندسی ارزش سازمان م

دانش مدیریت پروژه با هدف اجرا و تکمیل پروژه در چهارچوب اهداف موردنظر با صرف حداقل منابع در قالب راهکارهای مدون و تعریف شده برای انجام پروژه ها به وجود آمده و توسعه یافته است . مدیریت پروژه مجموعه ای از فرآیندها است که با هدف انجام موفقیت آمیز پروژه در طول چرخه عمر آن به کار گرفته می شوند . چرخه عمر پروژه از طرح ایده و پیدایش پروژه آغاز می شود و تا شروع به بهره برداری از پروژه ادامه می یابد . مدیر پروژه در کلیه مراحل چرخه عمر پروژه 1 موظف به انجام فعالیت های مرتبط با هریک از فرآیندهای مدیریت پروژه مشتمل بر مدیریت تدارکات، ارتباطات، کیفیت، زمان، هزینه، یکپارچگی، ریسک، ذی نفعان، محدوده و منابع انسانی می باشد . تاکید و حساسیت کارفرمایان و سرمایه گذاران برای اجرای مطلوب پروژه ها توام با کاهش اشتباه ها و اتلاف منابع، نیاز به شناخت و کاربرد ابزارهای مدیریت را در پی داشته است . در این ارتباط ضرورت سرمایه گذاری های فراوان بر روی کلان پروژه ها و مشکلات و مسایل مدیریتی این گونه پروژه ها که به طور ذاتی با مخاطرات بیشتری مواجه هستند و اتمام آنها در چهارچوب های زمان، هزینه و مشخصات فنی و کیفی مصوب به دشواری حاصل می شود، توجه به مقوله ریسک در این پروژه ها را افزایش داده است . از سوی دیگر برخی ابزارهای نوین مدیریتی مانند مهندسی ارزش نیز قابلیت های خود را در عمل به اثبات رسانیده و پس از گذشت نیم قرن از زمان طرح خود، گسترش جهانی داشته اند و هر ساله بر تعداد پروژه هایی که از این ابزارها در چرخه عمر خود استفاده می کنند افزوده می شود . مهندسی ارزش به واسطه اتکا بر کار گروهی و خرد جمعی و قابلیت انعطاف برنامه کاری خود در کنار بسیاری از فرآیندهای مدیریت پروژه قابل استفاده بوده، موجب ارتقای نتایج آنها می شود و از این رو مورد توجه ویژه است . با توجه به توضیحات بالا ، از آنجا که مرحله امکان سنجی پروژه ها اولین مرحله از چرخه عمر و به تعبیر بسیاری از متخصصان مهم ترین مرحله آن می باشد و در این مرحله موثرترین تصمیم های پروژه اتخاذ می شود و بالاترین درجه نامعینی نیز وجود دارد، در این مقاله سعی شده است کاربرد تلفیقی مدیریت ریسک و مهندسی ارزش در مرحله مطالعات امکان سنجی 1 با هدف کاهش مخاطرات پروژه و ارایه گزینه های بهینه برای انجام پروژه تشریح شود . این مقاله برگرفته از تحقیقات و تالیفات نویسندگان در مورد مهندسی ارزش، مدیریت ریسک و مطالعات امکان سنجی است و نویسندگان در نگارش این مقاله از پژوهش های مستقل خود در این زمینه ها استفاده کرده اند و در طرح آن و ساختار و محتوای مقاله به نیاز به ارتباط بین فرآیندهای مهندسی ارزش و مدیریت ریسک در مرحله امکان سنجی پروژه ها توجه داشته اند . در این مقاله ابتدا مبانی امکان سنجی بیان می شود، سپس مؤلفه های مدیریت ریسک و مهندسی ارزش برشمرده خواهد شد و در انتها رویکرد استفاده تلفیقی از این دو روش در مرحله امکان سنجی پروژه ها تشریح خواهد شد .

مهندسی ارزش، مدیریت ریسک، چرخه عمر پروژه، امکان سنجی، مدیریت پروژه